Ο Οράσιο Κιρόγα (Horacio Quiroga, 1878-1937) γεννήθηκε στην πόλη Σάλτο της Ουρουγουάης και ήταν γιος ενός Αργεντινού υποπρόξενου και μιας Ουρουγουανής μεγαλοαστής. Παρά την καλή του ανατροφή, έζησε μια περιπετειώδη ζωή στο περιθώριο, όντας σημαδεμένος εξαρχής από μια σκληρή μοίρα. Σε ηλικία μόλις δυόμιση μηνών χάνει τον πατέρα του όταν η κυνηγετική του καραμπίνα εκπυρσοκρότησε τραυματίζοντάς τον θανάσιμα. Στα δεκαεπτά του χάνει τον πατριό του, ο οποίος, έχοντας μείνει παράλυτος, αυτοκτονεί με την κυνηγετική του καραμπίνα. Στα είκοσι τρία του χάνει τον αδερφό και την αδερφή του από τυφοειδή πυρετό, ενώ ένα χρόνο αργότερα πυροβολεί και σκοτώνει κατά λάθος έναν στενό του φίλο. Τέλος, στα τριάντα επτά του, η πρώτη του γυναίκα αυτοκτονεί. Όλα αυτά τα οδυνηρά βιώματα σε συνδυασμό με τις πολλές διακυμάνσεις στις ερωτικές και οικογενειακές του σχέσεις, τη νεανική και σπάταλη ζωή του δανδή, την έλξη που του ασκούσε η απομόνωση στα άγρια δάση του ποταμού Παρανά -που δεν συμβιβαζόταν με τα ανιαρά δημοσιοϋπαλληλικά του καθήκοντα- την περιστασιακή χρήση ουσιών και την αυτοκτονία του, αφότου πληροφορήθηκε πως έπασχε από καρκίνο, φέρνουν στο νου τη ζωή των Edgar Allan Poe (1809-1849), Charles Baudelaire (1821-1867) και Guy de Maupassant (1850-1893) που πάντα αγαπούσε. Αναμφισβήτητα, για τον Κιρόγα το γράψιμο ήταν ένας τρόπος για να ξορκίσει τον φόβο του θανάτου.
Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1899, σε ηλικία είκοσι ενός ετών, εκδίδοντας ένα εβδομαδιαίο περιοδικό όπου δημοσίευσε το γοτθικών καταβολών διήγημα «Για μια νύχτα αϋπνίας» («Para noche de insomnio») που είναι καθαρά επηρεασμένο από τον Poe. Έκτοτε, η λογοτεχνική σκιά του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα θα πέφτει πάνω του για όλη την υπόλοιπη ζωή του.
«Ολόκληρο το κεφάλι μου ήταν γεμάτο με Poe. Αυτός ο καταραμένος τρελός είχε καταφέρει να με κυριεύσει ολοκληρωτικά», δήλωσε κάποτε.
Στην πορεία, ωστόσο, απομακρύνθηκε από τα γοτθικά πρότυπα αναπτύσσοντας το δικό του απλούστερο και αμεσότερο ύφος που χαρακτηριζόταν από έναν λανθάνοντα υπαινικτικό τρόμο, ο οποίος εκκινεί τόσο από τόσο από τα σκληρά του βιώματα όσο φυσικά και από τη μοναχική ζωή του στις αφιλόξενες και επικίνδυνες ζούγκλες της νοτιοαμερικανικής μεθορίου.
Έτσι, ενώ ο Poe συνήθως παρουσιάζει εκλεπτυσμένους και ασυνήθιστους χαρακτήρες με συχνά τερατώδη χαρακτηριστικά σε αστικά ή γενικά περιβάλλοντα εντός του πολιτισμού, οι ήρωες του Κιρόγα είναι ως επί το πλείστον συνηθισμένοι άνθρωποι του μόχθου που καλούνται να επιβιώσουν σ’ ένα εχθρικό, πρωτόγονο περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, τα εξωτικά έργα των Rudyard Kipling (1865-1936) και Jack London (1876-1916) είναι μεταξύ αυτών που συνδιαμόρφωσαν τον λογοτεχνικό του κόσμο. Στις γνωστότερες και καλύτερες συλλογές διηγημάτων του Διηγήματα έρωτα, τρέλας και θανάτου (Cuentos de amor de locura y de muerte, 1917), Ιστορίες του παρθένου δάσους (Cuentos de la selva, 1918) και Ανακόντα (Anaconda, 1921) η μαγευτική και ταυτόχρονα απειλητική φύση πρωταγωνιστεί και ο θάνατος ενεδρεύει άλλοτε με τη μορφή σαρκοφάγων μυρμηγκιών και δηλητηριωδών φιδιών και άλλοτε με τον καυτό ήλιο, τους οργισμένους χειμάρρους και τις διάφορες μολυσματικές ασθένειες των τροπικών.
Ο Μπενινκάσα είχε ακούσει για τα παράξενα μυρμήγκια τα οποία ονομάζουμε «κολασμό». Είναι μικροσκοπικά, με γυαλιστερό μαύρο χρώμα και προχωρούν ταχύτατα σχηματίζοντας πλατιά, ως επί το πλείστον, ποτάμια. Είναι δε αποκλειστικώς σαρκοφάγα. Στο πέρασμά τους καταβροχθίζουν ό,τι βρουν: αράχνες, γρύλους, σκορπιούς, βατράχους, έχιδνες και γενικά κάθε πλάσμα ανίκανο να τους αντισταθεί. Δεν υπάρχει ζωντανό, ανεξαρτήτως μεγέθους και δύναμης, που που να μην τρέχει να γλιτώσει από δαύτα. Η είσοδός τους σ’ ένα σπίτι συνεπάγεται την ολοκληρωτική εξόντωση κάθε έμβιου όντος, γιατί δεν υπάρχει ούτε γωνιά ούτε τρύπα, όσο βαθιά κι αν είναι, όπου δεν θα εισχωρήσει ο αδηφάγος αυτός στρατός. Μπροστά τους τα σκυλιά αλυχτούν, τα βόδια μουγκανίζουν και δεν έχει κανείς άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψει το σπίτι στο έλεός τους, αν θέλει να μη φαγωθεί ως το κόκκαλο μέσα σε δέκα ώρες.
Από το διήγημα «Το άγριο μέλι» της συλλογής “Διηγήματα έρωτα, τρέλας και θανάτου”
Παρόν, ωστόσο, στο έργο είναι και το αστικό περιβάλλον, όπου η βία, η τρέλα, οι παραισθήσεις και η αποξένωση κυριαρχούν.
Όμως το βλέμμα των ηλίθιων είχε ζωντανέψει· τις κόρες των ματιών τους φώτιζε μια επίμονη λάμψη. Δεν έπαιρναν τα μάτια τους από την αδερφή τους, ενώ μια αυξανόμενη αίσθηση κτηνώδους βουλιμίας αλλοίωνε λεπτό το λεπτό κάθε γραμμή του προσώπου τους. Προχώρησαν αργά προς την περίφραξη. Η μικρή, έχοντας καταφέρει να στηρίξει το πόδι της, ετοιμαζόταν να καβαλήσει το τοιχάκι και να πηδήξει στην άλλη πλευρά, όταν ένιωσε πιασμένη από το ένα πόδι.
Από το διήγημα «Η αποκεφαλισμένη κότα» της συλλογής “Διηγήματα έρωτα, τρέλας και θανάτου”
Παρότι ο Κιρόγα έγραψε και μυθιστορήματα, όπως τα Ιστορία ενός ταραγμένου έρωτα (Historia de un amor turbio, 1908) και Περασμένος έρωτας (Pasado amor, 1929), αναγνωρίστηκε ―κυρίως μετά θάνατον― ως ένας δεξιοτέχνης του διηγήματος, το οποίο, όπως και ο Poe στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανέδειξε ως αυθύπαρκτο είδος στη Νότια Αμερική. Έτσι, πολλοί θεωρούν ότι οι σημαντικότεροι ισπανόφωνοι Λατινοαμερικανοί διηγηματογράφοι που ακολούθησαν ―από τον Jorge Luis Borges (1899-1986) ως τον Julio Cortázar (1914-1984)― έχουν ως αφετηρία το έργο του. Ο Κιρόγα έγραψε επίσης δοκίμια για τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, άρθρα για μεγάλες μορφές του πνεύματος και των επιστημών, σενάρια κι ένα θεατρικό έργο, Οι θυσιασμένες, (Las sacrificadas) που παρουσιάστηκε επί σκηνής το 1921.
Πηγές
Quiroga, H. (2014), Διηγήματα έρωτα, τρέλας και θανάτου, εκδ. Ροές, Αθήνα, Μετάφραση: Δήμητρα Παπαβασιλείου.
airshipdaily.com
ttu-ir.tdl.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου