Παραδείγµατα Βυζαντινών κειµένων

πηγή
 Γεώργιος Πισίδης, Expeditio Persica, I, 2 Α' , στίχ. 1-16, Α. Pertusi (έκδ.), Giorgio di Pisidia. Poemi I. Panegirici epici, Εττάλ 1959, Studia patristica et byzantina 7, σ. 84.
Εἰς Ἡράκλειον τὸν βασιλέα καὶ εἰς τοὺς Περσικοὺς πολέµους καὶ ὅτε ἐξήρχετο ἀπὸ τῆς Πόλεως (Expeditio Persica)

Α΄ Ὦ τὰς ἀΰλους τῶν ἄνω στρατηγίας
Τριὰς διευθύνουσα φωσφόρῳ λόγῳ
 πρὸς ἔµπυρόν τε καὶ πεπηγµένην στάσιν
 -λόγῳ γὰρ αῦτῶν ἐκπυροῦσα τὰς φύσεις
ὕλην ἄϋλον δεικνύειν ἐπίστασαι-
τοὺς οὐρανοὺς πληροῦσα καὶ τὸν αἰθἐρα
πυροῦσα καὶ σφίγγουσα τὴν οἰκουµένην,
καὶ πανταχοῦ παροῦσα µὴ κινουµένη,
 καὶ µηδαµοῦ χωροῦσα καὶ χωρουµένη
 ὅπου δέησις ἐκ βάθους ἀνίπταται,
δὸς τοῖς ἀµυδροῖς τῶν λογισµῶν ὀργάνοις
 σάλπιγγος ἦχον καὶ λαλοῦσαν ἀσπίδα.
δίδαξον ἡµᾶς εὔστοχον κινεῖν ξίφος,
γλῶσσαν κατ’ ἐχθρῶν, ὅπλον ἠκονηµένον·
 ἴθυνον ἡµᾶς ἔνθα τῆς ἐξουσίας
τῆς σῆς ἔνεστι συγγράφειν τὰ θαύµατα.

 Μετάφραση
Ω Τριάδα εσύ, που τις άυλες στρατιές του ουρανού
µε το φωτεινό σου λόγο κατευθύνεις
σε µια στάση γεµάτη θέρµη και σταθερότητα
-γιατί µε το λόγο σου ξέρεις να θερµαίνεις τις φύσεις τους
και να καθιστάς την ύλη άυλο-
εσύ που γεµίζεις τον ουρανό
και ζεσταίνεις τον αιθέρα
και αγκαλιάζεις την οικουµένη
και βρίσκεσαι παντού χωρίς να κινείσαι,
που δε χωράς πουθενά και χωράς εκεί
που η δέηση αναδύεται από τα βάθη της ψυχής,
δώσε στα θολωµένα όργανα της σκέψης
τον ήχο της σάλπιγγας και τη λαλιά της ασπίδας.
 ∆ίδαξέ µας να κινούµε το ξίφος στο στόχο του,
 τη γλώσσα ενάντια στον εχθρό σαν όπλο ακονισµένο·
 οδήγησέ µας εκεί που θα µπορούµε να γράψουµε
για τα θαυµαστά έργα της εξουσίας σου.

Σχόλια Στο προοίµιο του έπους του ο Πισίδης µας εκπλήσει µε την ταυτόχρονη υιοθέτηση και ανατροπή της προγενέστερης οµηρικής παράδοσης που ήθελε το έπος να ξεκινά µε µια επίκληση στη Μούσα, προκειµένου να δώσει τα φώτα της εµπνέοντας τον ποιητή να αφηγηθεί τα περιστατικά της ιστορίας του. Ωστόσο η ανατροπή έρχεται όταν το επικαλούµενο πρόσωπο δεν είναι η Μούσα του έπους αλλά η χριστιανική Αγία Τριάδα. Προς επίρρωση της παράκλησής του ο Πισίδης δε διστάζει να προβεί σε ένα εκτενές εγκώµιο της Αγίας Τριάδας, έναν ύµνο προς τον Θεό, του οποίου οι θαυµατουργικές ιδιότητες περιγράφονται στους στίχους 1-10, και εν τέλει σε µια τριµερή παράκληση µε την οποία ζητά την ποιητική φωνή, τον χειρισµό της γλώσσας εναντίον των εχθρών του, στην οποία δίνει πολεµικές ιδιότητες: η ποιητική φωνή γίνεται ήχος σάλπιγγας, ασπίδα µε λαλιά και ακονισµένο ξίφος, γλώσσα εναντίον των εχθρών. Επιπλέον µπορούµε να παρατηρήσουµε µια ακόµα βασική διαφορά από τα προοίµια των επών, από τα οποία απουσιάζει το εγκώµιο της Μούσας. Ενώ στα οµηρικά προοίµια ο ήρωας του έπους παρουσιάζεται στους πρώτους κιόλας στίχους, στο συγκεκριµένο προοίµιο ο ήρωας δεν κατονοµάζεται και εµφανίζεται πια στον στίχο 17.