Οι Ψυχοπομποί στη μυθολογία των Φιλιππίνων

aswangproject

Ψυχοπομπός είναι μια λέξη που προέρχεται από την ελληνική «ψυχή», «πομπή» και πέμπειν «αποστολή». Στις μυθολογίες όλου του κόσμου αυτές περιγράφονται ως οδηγοί για τις ψυχές των νεκρών, τις οποίες συνοδεύουν συνήθως σε κάποιο είδος μετά θάνατον ζωής.

Μερικές θεότητες των Φιλιππίνων που παρουσιάζουν πτυχές ψυχοπομπού  μπορούν να περιγραφούν με όρους των παρακάτω αρχέτυπων:

Πέρα από τον ποταμό

Η πιο κοινό αρχέτυπο  ψυχοπομπού που επαναλαμβάνεται στους μύθους των  Φιλιππίνων είναι η θεότητα που περνά τις ψυχές από ένα όγκο  νερού, συνήθως ένα ποτάμι, αλλά μερικές φορές τη θάλασσα. Αυτό μπορεί να βρεθεί στο Manduyapit , μια θεότητα των Manobo που λέγεται ότι περνά τις  ψυχές από ένα κόκκινο ποτάμι και ο  Mama Guayen της παράδοσης των Ilonggo , η οποία περνά  την ψυχή σε αυτό που λέγεται ότι είναι το τέλος του κόσμου.Η Badadum , μια θεότητα των Waray δεν περνά τις  ψυχές σε ένα ποτάμι, αλλά συγκεντρώνει την οικογένεια του πρόσφατα θανόντος προσώπου για να συναντηθούν με τη νέα ψυχή στις  εκβολές του ποταμού.

Ο Bangla'e από το Πάνθεον των Sulod  πρώτα δικάζει τις  ψυχές πριν τις  περάσει  κατά μήκος του ποταμού Ο τρόπος που η ψυχή μεταφέρεται εξαρτάται από το πώς η ψυχή ήταν στη ζωή, αν ήταν καλή, σύμφωνα με τον  Bangla'e θα τη μεταφέρει στους ώμους του, αν δεν ήταν καλή, θα πρέπει να περάσει κατά μήκος του ποταμού, κρατώντας την  ηβική τρίχα του Bangla'e.

η Ιέρεια

Mebuyan από τη Gilda Cordero Fernando

Υπάρχουν και εκείνοι ψυχοπομπός που βοηθούν να εγκλιματιστούν  οι ψυχές στο νέο τους  σπίτι. Αυτοί οι ψυχοπομποί είναι συνήθως γυναίκες. Στην πίστη των  Bagobo η Mebuyan είναι η κύρια ιέρεια της περιοχής του Κάτω Κόσμου, όπου οι ψυχές  παίρνουν ένα τελετουργικό λουτρό που τους κάνει να μην επιθυμούν  να επιστρέψουν από τον υπόκοσμο. Mebuyan είναι επίσης το όνομα της θεάς του κάτω κόσμου στην πίστη των  Bagobo που φροντίζει για τις ψυχές των νεκρών βρεφών, το σώμα της είναι καλυμμένο με στήθη που χρησιμοποιεί για τον θηλασμό αυτών των ψυχών στη μετά θάνατον ζωή.

Εικόνα από το Βιβλίο της Ψυχής. Ευγενική προσφορά του  GCF Books

Οι τρεις αδελφοί του Κάτω Κόσμου

Ένα άλλο θέμα που αξίζει να σημειωθεί στο μύθο των Φιλιππίνων, κυρίως από την περιοχή των Bisayas είναι ένα τρίο  ψυχοπομπών. Αυτό το τρίο αποτελείται από τους αδελφούς που ζουν στον κάτω κόσμο ή μια παραλλαγή αυτού και είναι υπεύθυνοι για την καθοδήγηση της ψυχής, στην περίπτωση των Sulod για ολόκληρη τη ζωή της ψυχής.

Αυτό μπορεί να φανεί στο τρίο των Sulod Mangganghaw , Manglaegas και Patag'aes . Έχουν μια σχέση όπου κάθε αδελφός είναι υπεύθυνος για μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή στη διάρκεια της ζωής της ψυχής, Mangganghaw φυλά πριν γεννηθεί η ψυχή και καθώς συλλαμβάνεται,ο  Manglaegas διασφαλίζει ότι το παιδί θα γεννηθεί ζωντανό και ο Patag'aes κάνει  μια συνομιλία με τη ψυχή του νεογέννητου για το πώς θέλει να ζήσει και να πεθάνει. Ενώ τα τρία αδέλφια στο μύθο Sulod δεν ακολουθεί την παραδοσιακή μέθοδο του ψυχοπομπού, δηλαδή την καθοδήγηση της ψυχής αφού πεθάνει, τα καθήκοντά τους στην καθοδήγηση της ψυχής μέσα από τη ζωή και τελικά όταν πεθαίνει (Στην περίπτωση του Patag's aes») είναι αρκετό για να τους κατατάξει ως ψυχοπομπούς.

Στη μυθολογίαβ Bisaya οι μέθοδοι των ψυχοπομπών αδελφών είναι παρόμοιες με εκείνες των βαρκάρηδων σε άλλες Φιλιππινέζικες  ομάδες. Ο Magyan μεταφέρει τις ψυχές των νεκρών στον κάτω κόσμο, που ονομάζεται Kasakitan, σε μια βάρκα που ονομάζεται balanday όπου εκεί η ψυχή λαμβάνεται από τον αδελφό του Sumpoy σε μια υποενότητα του υποκόσμου που ονομάζεται Kanitu-nituhan. Και τα δύο αυτά αδέρφια ζουν στον κάτω κόσμο, ενώ ο τρίτος αδελφός ζει στον ενδιάμεσο κόσμο που ονομάζεται Kamaritaan. Ενώ ο Makaptan δεν καθοδηγεί την ψυχή καθώς ο ίδιος είναι θεός της ασθένειας, είναι ο σύζυγος της θεάς του θανάτου, Sidapa.

Εικόνα από το Βιβλίο της Ψυχής. Ευγενική προσφορά του GCF Books

Όνομα των ψυχοπομπών θεών / πνευμάτων	Εθνοτική ομάδα/Περιοχή που βρέθηκαν
Bangla'e	Sulod
Mangganghaw	Sulod
Manglaegas	Sulod
Patag'aes	Sulod
Mama Guayen	Ilonggo
Magyan	Bisaya
Sumpoy	Bisaya
Manduyapit	Manobo
Andalapit	Bukidnon
Badadum	Γουάρει
Imbayan / Lingayan	Ιφουγκάο
Munkal	Tausug
Nakir	Tausug

Mangganghaw , Manglaegas και Patag'aes - Αυτή η ψυχή παρακολουθείται από τρεις θεούς αδελφούς,τους  Mangganghaw, Manglaegas και Patag'aes.Ο  Mangganghaw παρακολουθεί τις  υποθέσεις του ανθρώπου αμέσως μετά το γάμο. Ο ίδιος παρακολουθεί την εγκυμοσύνη. Είναι επίσης ο πρώτος που θα έρθει στο σπίτι της μητέρας που γεννά, κοιτά στο σπίτι και βλέπει το παιδί να γεννιέται, μετά την οποία ο ίδιος αναφέρει στον  Manglaegas.Ο Manglaegas, αφού του αναφερθεί ο Mangganghaw, μπαίνει στο σπίτι για να ψάξει για το παιδί ώστε να βεβαιωθεί ότι το παιδί γεννήθηκε ζωντανό, στη συνέχεια, αναφέρει στον  Patag'aes που περιμένει μέχρι τα μεσάνυχτα, στη συνέχεια μπαίνει στο σπίτι για να έχει μια συνομιλία με το βρέφος. Αν ο Patag'aes ανακαλύψει ότι κάποιος κρυφακούει τη συνομιλία τους, πνίγει το παιδί μέχρι  θανάτου. Η συζήτηση περιστρεφεται στο  πόσο καιρό το παιδί θέλει να ζήσει και πώς το παιδί τελικά θα πεθάνει. Το παιδί πρέπει να διαλέξει. Αφού το παιδί επιλέξει, ο Patag'aes βγάζει το ραβδί μέτρησης του και υπολογίζει τη διάρκεια ζωής του παιδιού, και στη συνέχεια αναχωρεί.

Bangla'e - Στη Lim'awaen, μια βαθιά λίμνη ο θανόντας πρέπει να αντιμετωπίσει τον Bangla'e που περνά τις ψυχές από τη Lim'awaen.Ο  Bangla'e ρωτά  την ψυχή πόσους συζύγους είχε πάνω στη γη. Η ψυχή δεν μπορεί να πει ψέματα καθώς η tuma, ή ψείρα του σώματος, μια ενσάρκωση της συνείδησης της ψυχής καλείται.Αν η ψυχή είναι αρσενική τότε επιδοκιμάζεται αν απαντήσει ότι είχε περισσότερες από μία συζύγους, η ψυχή γελοιοποιείται, αν απαντήσει «μόνο μία» και αν η ψυχή δεν είχε καμία γυναίκα αναγκάζεται να κολυμπήσει στα κολλώδη μαύρα νερά, ενώ κρέμεται από την ηβική τρίχα του  Bangla'e. Αν η ψυχή είναι θηλυκή γελοιοποιείται αν είχε περισσότερες από μια σύζυγο.

Mama Guayen  - ένας θεός που μεταφέρει τις ψυχές των νεκρών Ilonggos με μια βάρκα στα πέρατα της γης.

Magyan και Sumpoy - Οι θεότητες του Kasakitan (Κάτω Κόσμος των Bisaya) κυβερνόνται  από το θεό Magyan , ο οποίος μεταφέρει τις ψυχές των νεκρών στον Kasakitan στο σκάφος του που ονομάζεται balanday . Αυτός είναι ο αδελφός του Makaptan και έχει ένα άλλο αδελφό, τον Sumpoy. Ο Sumpoy παίρνει τις ψυχές από το balanday του Magyan και να τους φέρει σε μια θέση στον Kasakitan που ονομάζεται kanitu-nituhan.

Manduyapit  - ο θεός που περνά τις ψυχές των πεθαμένων σε όλο τον κόκκινο ποταμό πριν πάει στη μετά θάνατον ζωή.

Andalapit - ο θεός που ασχολείται με τις ψυχές των Bukidnon .

Badadum - ένας οδηγός των νεκρών, ο οποίος συγκεντρώνει τις ψυχές των πρόσφατων  νεκρών για να συναντήσουν  τους  συγγενείς  τους, στις εκβολές του ποταμού στον κάτω κόσμο.

Imbayan / Lingayan - πνεύματα που καθοδηγούν τις ψυχές μετά το θάνατό τους.

Munkal και Nakir  - Άγγελοι που εξετάζουν τη πίστη του πρόσφατα θανόντος προσώπου. Όταν ο άγγελος προσεγγίζει το νεκρό  τον ξυπνά και παίρνει  θέση ακρόασης στο ένα χέρι.Ρωτά  το νεκρό σχετικά με τις βασικές αρχές της ισλαμικής πίστης «Ποιος είναι ο θεός σου; Ο προφήτης σου; Σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να προσευχόμαστε;»κλπ Αν ο νεκρός απαντήσει σωστά θα συνεχίσει να κοιμάται μέχρι την ημέρα της κρίσης. Αν ο νεκρός απαντήσει λάθος θα βασανίζεται στον τάφο τους και, τελικά, στην  κόλαση. Ο Munkal βρίσκεται στη δεξιά πλευρά των νεκρών, ενώ ο Nakir βρίσκεται στην αριστερή.

πηγές :

Οι μύθοι των Φιλιππίνων από τον Karl Gaverza (Διπλωματική Εργασία). 2014.
Φιλιππινέζικη Μυθολογία από  τονJocano. 1969.

Το Βιβλίο της Ψυχής από τους Demetrio και Cordero-Fernando. 1991.