Αφήνω το χρόνο
να με παρασύρει
Και μαζί να πάρει
και σένα μακριά
Γι' άλλη μια φορά
δεν θα υπάρξει αντίο
Όπως όταν σουρουπώνει
το φως θα λιγοστέψει
μέχρι που τελικά
να μείνουμε σκιές
Αφήνω το χρόνο
να με παρασύρει
Και μαζί να πάρει
και σένα μακριά
Γι' άλλη μια φορά
δεν θα υπάρξει αντίο
Όπως όταν σουρουπώνει
το φως θα λιγοστέψει
μέχρι που τελικά
να μείνουμε σκιές
Και να ο οινοχόος ο χερουβικός
ανοίγει τη φιάλη
γεμίζοντας τα ποτήρια
με θεϊκή οργή,
ώσπου να ξεχειλίσουν
Αλίμονο σε εκείνους
που προορίζονται
το κρασί τούτο να γευτούν
γιατί μονάχοι με τη κακία τους
ετοίμασαν το δικό τους τέλος.
Αυτός που με αίμα αθώο
πότισε το χώμα
πλουσιοπάροχα θ' αμειφθεί
με φωτιά και θειάφι
----
π.Κ.Λ.
Μαύρη γάτα θρηνεί
απόψε την αναχώρηση
των κεκοιμημένων ψυχών
Αυτών που χωρίζονται
από το σώμα τους
κι από τους αγαπημένους
Κλάψε πλάσμα της νυχτιάς
τα δάκρυά σου χύσε
Το χώμα να ποτίσουνε
ασφόδελοι ν' ανθίσουν
Έπαψε η ώρα της σιωπής
της θλίψης το μελαγχολικό βλέμμα
αλλού πια κοιτά
Στον χείμαρρο εκείνο που κάποτε
γεμάτος ήταν με νερό
και που χρόνια ολόκληρα έμενε στεγνός
Φωτιά τώρα κατακαίει
στην κάποτε έρημη κοίτη
και φουσκώνει, ολοένα και πιο πολύ
των δίκαιων νεκρών αντηχώντας
τον νικητήριο παιάνα
Και το θηρίο στο θρόνο του
ακόμα χασκογελά τρώγοντας και πίνοντας
τυφλωμένο από τη δύναμη δε βλέπει
του Αρχαγγέλου τη φλόγινη ρομφαία
----
πίνακας του William Blake
Αγαπώ της νύχτας τη σιωπή
Όταν βουβαίνονται οι φιλόσοφοι
κι οι ρήτορες ροχαλίζουν
Τότε που απλώνονται
οι ήχοι των ονείρων
που σαν αγκαλιάζονται
πλέκουν θεία τραγούδια
Τέτοια ακούω μουσική
τα βλέφαρα σαν σφαλίζουν
Όλοι είμαστε σκιές
με το φως δυναμώνουμε
κι αυτό μας εξαφανίζει
Λατρεύω να κοιτώ
των ανθρώπων τις σκιές
Λένε πολύ περισσότερα
από τα πρόσωπά τους...
Χορεύω της βροχής
τον πρωτόγονο χορό
κι εσύ στέκεις
μακριά μου και γελάς
Σαν το τελετουργικό
τελειώσει
ομπρέλα μη μου γυρέψεις
Έτσι περνούν οι νύχτες, ενώ εμείς παραμένουμε αδιάφοροι. Οι μέρες μας χαιρετούν, μα τρέμουμε τόσο τις μέρες όσο και τις νύχτες. Πλησιάζουμε στη γη και οι θεοί μας κρατούν συντροφιά. Περνάμε μπροστά από τον άρτο της ζωής κι ο λιμός καταβροχθίζει τις δυνάμεις μας. Πόσο αγαπητή μας είναι η ζωή, και πόσο απομακρυσμένοι είμαστε από τη ζωή!
Khalil Gibran - Το Όραμα - εκδ. Printa
Τα αρχαία ερείπια περιγελώ
τους πάπυρους αφήνω να γίνουν σκόνη
μόλις αεράκι τους φυσήξει ελαφρύ
Μη με κλείνετε σε ένα κομμάτι γης
σε βιβλιοθήκες και μουσεία
μήτε σε εργαστήρια γεμάτα
με λευκές ποδιές
Δώστε μου βουνά σαν λιοντάρι
να περιδιαβαίνω
ή σαν τον βίσωνα να διατρέχω
ατέλειωτες πεδιάδες
Καλπάστε νομάδες της στέπας
με τα άγρια άλογά σας
πάνω σε δρόμους στρωμένους
με των φιλοσόφων τις αμέτρητες σελίδες
Τα σκυθικά σας βέλη εκτοξεύστε
στα κούφια λόγια των πολιτισμών
Πραγματώστε την ελευθερία
για τον νεογέννητο άνθρωπο του αύριο!
Υποβρύχιοι δρόμοι με γυάλινους τοίχους ένωναν κατά τόπους τις δυο όχθες του Βόλγα. Η στέπα όλο και περισσότερο έμοιαζε με τη θάλασσα. Το καλοκαίρι στεριανά καράβια διέσχιζαν την απέραντη στέπα, τρέχοντας με ρόδες και με τη βοήθεια του ανέμου που φούσκωνε τα πανιά. Καιταιγιδόπλοια, πατίνια και ανεμοέλκυθρα συνέδεαν τα χωριά. Κάθε οικισμός ψαράδων διέθετε αεροδιάδρομο για την αποστολή αεροκανό, και συσκευές για τη διεξαγωγή ακτινοσυνδιαλέξεων με όλο τον πλανήτη. Οι σπίθινες φωνές που ακούγονταν από την άλλη άκρη της γης αμέσως εκτυπώνονταν στα σκιοβιβλία.
Ζαουμ - εκδ. Βιβλιοπωλείο της Εστίας
Καίσαρας νέος το στέμμα του φορά
χρώματα των τυλίγουν με τα πέπλα τους
Λευκό, κόκκινο, μαύρο και ωχρό
Και ιδού οι κατακτήσεις, ο πόλεμος
ο λιμός και ο θάνατος καλπάζουν
Αδύναμοι και αποχαυνωμένοι εμείς
στις οθόνες μας απορροφημένοι
απαθείς αφηνόμαστε να μας σαρώσουν
οι τέσσερις άνεμοι που ταυτόχρονα φυσούν
////
πίνακας: Οι τέσσερις καβαλάρηδες της Αποκάλυψης, του Βίκτορ Βασνέτσωφ (1887)
https://ahdoni.blogspot.com/p/blog-page_1145.html
Ασώματο ἢ σωματικό, ὅ,τι ἂν σκεφτεῖς,
θὰ βρεῖς τὸν Θεὸ νὰ τὰ ἔχει κάνει ὅλα.
Τὰ οὐράνια, ὅ,τι ἀκούσεις,
τὰ ἐπίγεια κι ὅσα εἶναι στοὺς βυθούς,
γιὰ ὅλα Μία ἡ ζωὴ καὶ ἡ δόξα,
Ἕνας ὁ πόθος τους, Μία ἡ βασιλεία,
ὁ Πλοῦτος, ἡ Χαρά, ὁ Στέφανος, ἡ Νίκη, ἡ Εἰρήνη,
κάθε ὀμορφιὰ ποὺ ὑπάρχει,
εἶναι ἡ ἐπίγνωση τῆς ἀρχῆς καὶ αἰτίας,
ἀπ’ ὅπου ὅλα πήγασαν κι ἔχουν γίνει.
Αὐτὸ εἶναι ἡ σύσταση τῶν ἐπάνω καὶ τῶν κάτω,
Αὐτὸ ἡ τάξη τῶν νοητῶν ὅλων,
Αὐτὸ ὑποταγὴ τῶν ὁρατῶν ὅλων,
Αὐτὸ εἶχαν οἱ ἄγγελοι ἀσάλευτο θεμέλιο,
ὅταν ἔπαιρναν γνώση, καὶ φόβο ἀκόμα περισσότερο
τὴν ὥρα ποὺ ἔβλεπαν νὰ πέφτει ὁ σατανᾶς μὲ τοὺς δικούς του ἀπὸ τὴν οἴηση.
Γιατὶ μόνο ὅσοι Αὐτὸ λησμόνησαν,
καταξέπεσαν στὴν ἔπαρσή τους δουλωμένοι,
Ὅσοι πάλι Αὐτὸ εἶχαν νὰ μαθαίνουν,
ἀνάλαφροι γίνονταν ἀπὸ φόβο καὶ τὴν ἀγάπη,
ἀγκάλιαζαν τὸν δικό τους Κύριο ἀχώριστα ἑνωμένοι μαζί Του.
Ἀπ’ ὅπου ἡ ἐπίγνωση τῆς βασιλείας
τὸ μεγάλωμα ἔφερε τῆς ἀγάπης,
γιατὶ καὶ περισσότερη τὴν Ἀστραπὴ
καὶ τρανότερη ἔβλεπαν ἀπὸ τὸ Φῶς τῆς Τριάδας,
καὶ πάλι Αὐτὸ κάθε σκέψη ἄλλη ἔδιωχνε,
τοὺς ἔκανε ἀμετακίνητους,
ποὺ ἀλλοιούμενη ἀρχικὰ πῆραν τὴ φύση τους,
νὰ μένουν στὸ Οὐράνιο ὕψος.
[Ὕμνος Β’, στ. 106-135]
Και να 'μαι ξανά
μετά από τόσες
των εποχών εναλλαγές,
λίγες σταγόνες ζητώ φωτιάς
το ουρλιαχτό μέσα μου
μήπως καθησυχάσω
Μάταια την κούπα μου
αδειανή τη περιφέρω
ζητιάνος μιας αλήθειας
που δεν αντέχω ν' αποχτήσω
Είσαι ο αδελφός μου και σ' αγαπώ, κι η αγάπη είναι δικαιοσύνη στην πιο μεγαλόπρεπη εκδήλωσή της. Αν δεν ήμουν δίκαιος στην αγάπη μου για σένα σε κάθε χώρα, θα ήμουν ένας τσαρλατάνος που κρύβει την ασχήμια της φιλαυτίας κάτω από τα εξαίσια πέπλα της αγάπης
Χαλίλ Γκιμπράν - Το Όραμα - εκδ. PRiNTA
και ποιο χώμα σε ανέθρεψε;
Οι καρποί σου πλανήτες ταξιδεύουν,
τα φύλλα σου άπειροι γαλαξίες
και η ζωή να πάλλεται
στον κορμό και τα κλαδιά σου
Θέρμη και πάγο ολόγυρα σκορπίζεις,
σκοτάδι αδηφάγο και φως εκτυφλωτικό.
Άνεμοι δε ταράζουν τις φυλλωσιές σου
κι ούτε νερό χρειάζονται τ' άστρα που κουβαλάς
Μα σε εκείνο τον καρπό τον πιο μικρό
(τι θέαμα αλήθεια!)
ένα πλάσμα, έντομο αυθάδες που θαρρεί
ότι μπορεί να σε κατακτήσει,
να εναλλάσσει του θριάμβου του τις στιγμές
με περιόδους μακρές ανείπωτης τραγωδίας
(και ποτέ του δεν ωριμάζει...)
----
βασισμένο στον πίνακα Το Δέντρο της Δημιουργίας του John Molindris
Φλόγινες πεταλούδες
οι λέξεις που προφέρεις
πού άραγε θα σταθούν
πυρκαγιά ν' ανάψουν;
Τα κύματα κι οι συννεφιές
ακούνε τη φωνή σου
πρόθυμα ακολουθούν
την κάθε εντολή σου
Τραγούδησε γλυκιά μου
τους στίχους της καρδιά σου
αν γίνω στάχτη, μικρό το κακό
για τη δική σου χάρη
----
εικόνα: Gigi Cavenago
Λένε ότι οι στίχοι πρέπει να είναι κατανοητοί. Έτσι όπως μια πινακίδα στο δρόμο, που σε κάποια απλή και καθαρή γλώσσα γράφει: "Εδώ πωλείται..." Βέβαια αυτό δεν είναι στίχος. Είναι όμως κατανοητό. Από την άλλη πλευρά, γιατί οι επικλήσεις και τα ξόρκια, οι λεγόμενες μαγικές ρήσεις, η ιερή γλώσσα των ειδωλολατρών, όλα αυτά τα "σαγκαντάμ, μαγκαντάμ, βιγκαντάμ, πιτς, πατς, πάτσου", προς τι αυτές οι σειρές από κούφιες συλλαβές που καμία λογική δε μπορεί να τους προσδώσει νόημα και μοιάζουν σαν μια "υπερνοηματική" γλώσσα της λαϊκής λαλιάς; Κι όμως, η ισχυρότερη εξουσία πάνω στον άνθρωπο, μια άμεση επίδραση στη μοίρα του ανθρώπου και η δύναμη της μαντείας αποδίδονται σ' αυτά τα ακατανόητα λόγια. Σ' αυτά συμπυκνώνεται η μέγιστη γοητεία. Σ' αυτά εναποτίθεται η δύναμη να ορίζουν το καλό και το κακό και να κατευθύνουν τις καρδιές των ερωτευμένων. Οι προσευχές πολλών λαών είναι γραμμένες σε γλώσσα ακατανόητη σ' εκείνους που προσεύχονται. Αλήθεια, ο Ινδός κατανοεί τις Βέδες; Τα παλαιοσλαβικά είναι ακατανόητα για το Ρώσο. Τα λατινικά - για τον Πολωνό και τον Τσέχο. Αλλά μια προσευχή γραμμένη στα λατινικά λειτουργεί αποτελεσματικά όσο και η πινακίδα του δρόμου. Έτσι η μαγική λαλιά των επικλήσεων και των εξορκισμών δεν εννοεί να θέσει σαν κριτή της την καθημερινή λογική.
Η παράξενη σοφία αυτής της λαλιάς κατανέμεται στις αλήθειες που περικλείουν οι ξεχωριστοί ήχοι σ,μ,β, κλπ. Ακόμα δεν τις κατανοούμε. Το παραδεχόμαστε ανοιχτά. Μα δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως αυτές οι ηχητικές αλληλουχίες είναι κάποιες σειρές από παγκόσμιες αλήθειες που περνούν μπροστά από το λυκόφως της ψυχής μας. Κι αν μέσα στην ψυχή μας διαχωρίσουμε την κυβέρνηση της λογικής από τον ορμητικό λαό των συναισθημάτων, τότε οι επικλήσεις και η "υπερνοηματική" γλώσσα είναι ένα κάλεσμα πάνω απ' το κεφάλι της κυβέρνησης κατευθείαν στον λαό των συναισθημάτων, μια άμεση έκκληση στο λυκόφως της ψυχής μας, ή το υπέρτατο σημείο της λαοκρατίας στη ζωή της γλώσσας και του νου, ένας νομικός μηχανισμός που χρησιμοποιείται σε σπάνιες περιπτώσεις. Από την άλλη πλευρά η Σοφία Κοβαλέφσκαγια, όπως η ίδια λέει στα απομνημονεύματά της όφειλε το χάρισμα των αριθμών στο γεγονός ότι οι τοίχοι του παιδικού της δωματίου ήταν καλυμμένοι με μια πολύ ιδιόμορφη ταπετσαρία: σελίδες από τις εργασίες ανώτερης άλγεβρας του θείου της. Πρέπει να πούμε πως ο χώρος των αριθμών είναι ένας χώρος πιο απαγορευτικός για το θηλυκό μέρος της ανθρωπότητας. Η Κοβαλέφσκαγια είναι μία από τις λίγες θνητές που διαβήκαν το κατώφλι τους. Μπορούσε άραγε το εφτάχρονο παιδάκι να κατανοήσει τις εξισώσεις, τις δυνάμεις, τις αγκύλες, και όλα τα μαγικά σημεία των προσθέσεων και των αφαιρέσεων; Και βέβαια όχι. Ωστόσο, όλα αυτά άσκησαν μια αποφασιστική επίδραση στην πορεία της ζωής του. Κάτω από την επίδραση της αλλόκοτης ταπετσαρίας έγινε μαθηματικός.
Γι' αυτό, η γοητεία της λέξης, ακόμα κι όταν είναι ακατανόητη, παραμένει γοητεία και δεν χάνει τη δύναμή της. Οι στίχοι μπορεί να είναι κατανοητοί, μπορεί να είναι ακατανόητοι, αλλά πρέπει να είναι καλοί, να είναι αληθινοί. Όπως και στο παράδειγμα με τα σημεία της άλγεβρας στην ταπετσαρία του τοίχου της Κοβαλέφσκαγια, που άσκησαν μια τόσο καθοριστική επίδραση στη μοίρα του παιδιού, έτσι και στις επικλήσεις δεν μπορεί να απαιτηθεί από τη λέξη: "Γίνε κατανοητή σαν την πινακίδα". Η λαλιά μιας ανώτερης διάνοιας, ακόμα και μια ακατανόητη λαλιά, πέφτει σαν από κάποιου είδους σπόρο στη μαύρη γη του πνεύματος κι αργότερα, με μυστηριώδεις τρόπους, δίνει βλαστάρια. Αλήθεια, η γη κατανοεί τα γράμματα των σπόρων που ρίχνει μέσα της ο γεωργός; Όχι. Αλλά ο φθινοπωρινός κάμπος υψώνει μία απάντηση σ' αυτούς τους σπόρους. Οπωσδήποτε δεν θέλω να πω ότι κάθε ακατανόητο δημιούργημα είναι υπέροχο. Θέλω να πω ότι μια δημιουργία δεν πρέπει να απορρίπτεται απλά και μόνο επειδή είναι ακατανόητη για ένα δεδομένο στρώμα αναγνωστών.
Βέλιμιρ Χλέμπνικωφ - Ζαουμ - εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας
πίνακας: Anselm Kiefer for Velimir Khlebnikov
Θρέψε με με φωτιά
με πάγο ξεδίψασέ με
Βάλε με να κοιμηθώ
τραγουδώντας μου μοιρολόγια,
ξύπνα με το πρωί
με πολεμικά τραγούδια
Μεγάλωσε με σαν εκατόγχειρα
να κάνω τη γη να τρέμει
κι όταν θα πέσω από πέλεκυ
ή σπαθί ακονισμένο
στο χώμα θάψτε με βαθιά
και βράχο πάνω βάλε
μη μπω στον πειρασμό να σηκωθώ
και πάλι να πολεμήσω
----
πίνακας του Frank Frazetta
Στους δρόμους που οδηγούν
στης κόλασης τις φωτιές
με οδήγησες τη περασμένη νύχτα
Όμορφες, πλακόστρωτες, λείες
οι οδοί, καλοφωτισμένες
Τι υλικό χρησιμοποιήθηκε, σε ρώτησα,
για να φτιαχτούν οι λεωφόροι
που σε τέτοιο άθλιο οδηγούν προορισμό;
Χαμογέλασες και μου έδειξες
ένα δάσος καλών προθέσεων
και ηθικών εντολών...
----
πίνακας: A Soul in Hell, 1910 - Evelyn De Morgan
Οι μέρες κι οι νύχτες μου
κι όλος ο χρόνος που πέρασε.
Αφημένος εδώ
ένα τίποτε ή ένα σημάδι
κάτω από το γλόμπο του ήλιου.
Καίει το σκοτάδι αθόρυβα
καταναλώνει τα δέντρα και τη φυλή μου.
Όλα τούτα
προστίθενται κάπου ή αφαιρούνται;
Ποιήματα 1978-2012
Σε κήπο συμβόλων
απόκρυφων και μυστικών
σε αναζητώ
Πλάσμα του αιθέρα
μέσα από τα χέρια μου
γλιστράς,
μόνο μια αντανάκλαση
φευγαλέα πίσω σου αφήνεις
Όλα σαν έκρηξη ξεκίνησαν
έτσι και θα τελειώσουν
Μα θα είναι απαλή
όμοια με το φτερούγισμα μιας πεταλούδας
Και η απόφαση θα ακουστεί
με ήχο γλυκύτατο
Ο κόσμος θα σειστεί
όχι με βιαιότητα σεισμική,
μα όπως τα μαλλιά σου χορεύουν
στο ρυθμό της πρωινής αύρας
***
πίνακας του Khalil Gibran
Στη πιο σκοτεινή της νύχτας ώρα
της αγνωσίας λαμπρός εμφανίζεται ο γνόφος
Οι λέξεις δεν κρύβουν συμβολισμούς και νοήματα πια.
Ελεύθερες από της σκέψης της ανθρώπινης τα όρια
αποκτούν ζωή και ύπαρξη δική τους
Τα στόματα και τα γραπτά ντροπιασμένα σιωπούν
μπροστά στην ζωτική δύναμη που τα συνεπαίρνει
Οι λέξεις πετούν πιο ζωντανές από ποτέ
ζωοποιώντας γύρω τους ακόμα και τα νεκρά από αιώνες
φληναφήματα των βαττολογούντων σοφιστών
----
πίνακας της Lyubov Popova
Με απέχθεια διαβάζω σήμερα
τα χθεσινά γραπτά μου
Το παρόν σαν γίνει παρελθόν
με οσμή σήψης γεμίζει
του σύμπαντος το κενό
κι εγώ ένας δερβίσης του απείρου
ζαλισμένος από τον κυκλικό χορό μου
καίω κάθε λέξη που έχω γράψει
και αποκηρύσσω κάθε φθόγγο
που από το στόμα μου πρόλαβε να βγει
Καλωσορίζω το αύριο περιμένοντας
με πρωτόγονη χαιρεκακία να γίνει χθες
ώστε στον ενταφιασμό του να χορέψω πάλι!
---
πίνακας: The Knifegrinder (1912–13), του Kazimir Malevich
Σε βρήκα προχθές να περπατάς,
τις βαριές αλυσίδες
της ελευθερίας σου να σέρνεις
Από το βάρος τούτο ζητούσες
να λυτρωθείς
μα είχες δεθεί πολύ νωρίς.
Από το πρώτο σου κιόλας βήμα...
Κονιορτοποίησε τους αρχαίους πολιτισμούς
χώμα να γίνουν οι γραφές και οι περγαμηνές τους
Πάνω εκεί το νέο να φυτευτεί, που τις παραδόσεις
σαν φυτό αναρριχητικό θα πνίξει
Ας εξαπλωθεί στον κόσμο ο κισσός ο καινός
ας χαθεί επιτέλους ο παλαιός κόσμος ο κενός
Φρέσκος αέρας να φυσήξει από του σύμπαντος τα βάθη
να καθαριστεί η ανάσα μας από την αρχαϊκή μούχλα
Συνέτριψε τα δεσμά του λόγου
απελευθερώσου από το κελί της σκέψης
Όλα είναι ανείπωτα, όλα ανήκουστα
τα πάντα ανέτειλαν καινούρια
Φτιάξε λέξεις ασυνάρτητες,
σύνταξε τις προτάσεις σου
με συνοχή μηδενική
Ας καούν σε μηδενιστική φωτιά
οι φόρμες των παλαιών καιρών,
στάχτη να γίνουν οι αρχέγονες παραδόσεις
ή ας μείνουν στη μούχλα τους να βουτούν
Στο άπειρο θέλει να μας ταξιδέψει το σκάφος τούτο
γίνε ο καπετάνιος του εαυτού σου.
Φευγαλέες εικόνες
αόρατων κόσμων
Πόσα πλάσματα άγνωστα
στην άκρη του ματιού ισορροπούν
όταν η πλήρης όραση
μένει -τόσο ανακουφιστικά- τυφλή...
Ο χρόνος αλλάζει
όχι σαν μωρό που γεννιέται
μα σαν Τιτάνας που τα πάντα
στο πέρασμά του σαρώνει
Κρύψου αν θες
σε καθρέφτες στρεβλούς
και οπιούχους λόγους
Δε θα πετύχεις και πολλά
Άκου το βαρύ βηματισμό
που ακόμα και τους ήλιους κάνει να γερνούν
Η αλλαγή δε θα έρθει επειδή κυλά ο χρόνος
μα όταν θα πιάσεις εσύ
τους δείκτες να γυρίσεις...
*****
πίνακας του Salvador Dali