Η μουσική των Φαραώ αναβιώνει

al-monitor

Μια αιγυπτιακή μπάντα προσφέρει στο κοινό της  ένα μουσικό ταξίδι στην εποχή των Φαραώ, μέσα από μελωδίες εμπνευσμένες από επιγραφές ζωγραφισμένες στους τοίχους του ναού, τραγούδια που παίζονται με αρχαία μουσικά όργανα και στίχους που τραγουδιούνται από μουσικούς ντυμένος σαν Φαραώ.

Οι Ahfad el-Fara'na (εγγόνια του Φαραώ) ιδρύθηκαν το 2007 για να αναβιώσουν, την προστασία και διάδοση της αρχαίας αιγυπτιακής μουσικής κληρονομιάς. Η πρωτοφανής πρωτοβουλία, η οποία αποτελεί μέρος του Εθνικού Προγράμματος για την Αναβίωση της αρχαίας αιγυπτιακής μουσικής, ξεκίνησε από τον καθηγητή Khairy el-Malt , ο οποίος  ενδιαφέρεται για την αρχαία αιγυπτιακή μουσική από τη δεκαετία του 1990.

«Αυτή η ιδέα μου ήρθε το 1990, όταν πήρα μια γεύση των ναών από το  αεροπλάνο καθώς ταξίδευα στο άνω αιγυπτιακό Κυβερνείο της Κένα για να δώσω μια σειρά διαλέξεων. Η θέα των ναών από το παράθυρο του αεροπλάνου με ενθάρρυνε να βουτήξω στον κόσμο της αρχαίας αιγυπτιακής μουσικής. Ξεκίνησα να δουλεύω στο έργο μια δεκαετία αργότερα,»είπε ο Malt, καθηγητής μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο Helwan, στο Al-Monitor.

Το έργο έλαβε επιχορήγηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 και άλλη επιχορήγηση από την Παγκόσμια Τράπεζα το 2005, για να γίνει ο πρώτος φορέας διδασκαλίας της αρχαίας αιγυπτιακής μουσικής και να παρέχει στους φοιτητές μεταπτυχιακό τίτλο. «Η μελέτη [της αρχαίας αιγυπτιακής μουσικής] σε ακαδημαϊκό επίπεδο οφείλει να διασφαλίζει τη συνέχιση του έργου. Χωρίς προετοιμασία ικανών  στελεχών, το έργο αυτό θα πέσει στη λήθη», δήλωσε ο Malt.

Η μπάντα σχηματίστηκε μετά από εκτενή ακαδημαϊκή έρευνα των οργάνων και άλλων πτυχών της μουσικής της φαραωνικής εποχής. «Το έργο αυτό έχει δύο πτυχές: την ακαδημαϊκή και την πολιτιστική,» πρόσθεσε ο Malt . «Από το ακαδημαϊκό επίπεδο, μελετήσαμε διεξοδικά όλα τα φαραωνικά όργανα που ανακαλύφθηκαν σε όλο τον κόσμο. Ξεκινήσαμε με οκτώ όργανα και έχουμε αναπαράγει σχεδόν 21 όργανα. Προετοιμαζόμαστε για περισσότερα.»

Η ομάδα του έργου κατέφυγε σε εμπειρογνώμονες από τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Νότια Κορέα και άλλες χώρες σε αναζήτηση αρχαίων αιγυπτιακών μουσικών οργάνων .

Ένα από τα εμπόδια όσον αφορά την αναπαραγωγή των οργάνων ήταν ότι ζωικά έντερα χρησιμοποιούνταν  ως χορδές. Σημείωσε, «Για την παραγωγή παρόμοιων ήχων με τα ανακατασκευασμένα όργανα, χρειαζόμαστε παρόμοια υλικά. Ευτυχώς, κάποιοι Γερμανοί εμπειρογνώμονες ήταν πολύ εξυπηρετικοί και μας παρείχαν με τα απαραίτητα υλικά καθώς ενδιαφέρονταν πολύ για το έργο.»

Μετά την αναπαραγωγή των οργάνων , ήρθε η ώρα να βρούμε τους μουσικούς που θα μπορούσαν να τα παίξουν. Οι πρώτοι φοιτητές που θα αποφοιτούσαν από τα μαθήματα αρχαίας αιγυπτιακής μουσικής έκαναν  μια μπάντα. «Μετά την ανακατασκευή των κύριων οργάνων, ιδρύσαμε το συγκρότημα, προκειμένου να διαδώσουμε αυτό το μουσικό πολιτισμό· αυτή είναι η πολιτιστική πτυχή του έργου», δήλωσε ο Malt.

Η μουσική ήταν εμπνευσμένη από τις ρυθμικές κινήσεις που βρέθηκαν σκαλισμένες στους τοίχους του ναού.

«Μερικοί πίνακες ζωγραφικής, για παράδειγμα, απεικονίζουν έναν μαέστρο που κινεί τους ώμους και τα χέρια του με συγκεκριμένους τρόπους για να διευθύνει τους μουσικούς. Κάθε κίνηση είναι μια μελωδία και αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη κλίμακα. Όλες αυτές οι κλίμακες προέρχονται από την αρχαία Αίγυπτο, η οποία είναι η γενέτειρα όλων των  ειδών της μουσικής », δήλωσε ο Malt. «Το σύνθημά μας είναι να κάνουμε τις πέτρες να μιλούν.»

Τα θέματα των τραγουδιών προέρχονται από τον φαραωνικό πολιτισμό. «Τα μέλη του συγκροτήματος επιλεγουν κάποια κείμενα που αναδεικνύουν την καθημερινή ζωή των αρχαίων Αιγυπτίων. Επίσης, χρησιμοποιούμε κάποια θρησκευτικά κείμενα. Η μουσική θεωρούταν  μια από τις ιερές επιστήμες και είχε μεγάλη υπόληψη. Το γεγονός ότι υπήρχαν τόσα πολλά όργανα δείχνει ότι οι Φαραώ έδιναν προτεραιότητα στη τέχνη. Υπήρχαν πάνω από 13 τύποι λαούτων σε διάφορα μεγέθη. Υπήρχαν επίσης 20 είδη άρπες », είπε.

Ο Malt είπε ότι οι αρχαίες αιγυπτιακές τελετουργίες περιλάμβαναν μουσική και ύμνους, και ότι οι ιερείς ήταν υπεύθυνοι για την προστασία αυτής της μουσικής από το να συγχωνευθεί με άλλους ξένους πολιτισμούς που εισήχθησαν από εισβολείς. Οι ναοί είχαν , επίσης, χώρους για τη διδασκαλία της μουσικής.

Ο Malt είπε ότι οι  σύγχρονοι Αιγύπτιοι θα πρέπει να εργαστούν για να διατηρήσουν την κληρονομιά , λέγοντας: «Αφού είμαστε οι εγγονοί του Φαραώ, είναι ευθύνη μας να κρατήσουμε τα ξεχωριστά αιγυπτιακά χαρακτηριστικά της μουσικής.»

Αλλά η διατήρηση της κληρονομιάς με ανακατασκευασμένα φαραωνικά όργανα δεν είναι καθόλου εύκολη. «Όταν ετοιμαζόμαστε για μια συναυλία, πρέπει να λάβουμε ορισμένα πράγματα υπόψη κατά τη χρήση ή τη μεταφορά αυτών των οργάνων από το ένα μέρος στο άλλο, καθώς είναι κατασκευασμένα από παλιά υλικά και τα έξοδα συντήρησης είναι υψηλά,»είπε η  Asmaa Karem, ένα ανώτερο στέλεχος του έργου και η μπάντα, .

Το συγκρότημα αποτελείται από μεταξύ 9  και 11 μέλη. Τα κύρια και πιο σημαντικά όργανα από τα οποία  η μπάντα εξαρτάται είναι η άρπα, το λαούτο, το φλάουτο και το ντέφι.

Η Karem τόνισε ότι ο βασικός στόχος της μπάντας είναι να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού για  της μουσική κληρονομιά, εκτός από τη διάδοσή της. «Οι περισσότεροι άνθρωποι που έρχονται να μας ακούσουν είναι οι διανοούμενοι και όσοι ήδη ενδιαφέρονται για τον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό. Θέλουμε επίσης να προσελκύσουμε τους απλούς πολίτες μέσω ορισμένων τραγουδιών που περιλαμβάνουν λέξεις που χρησιμοποιούν. Στην Άνω Αίγυπτο, για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά τραγούδια που οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούν για να τραγουδήσουν σε γάμους και άλλες περιπτώσεις.Αυτά τα τραγούδια -συμπεριλαμβανομένης της εκκλησιαστικής μουσικής - ανάγονται στην αρχαία Αίγυπτο ήταν χαραγμένα μέσα στο συλλογικό υποσυνείδητο της κοινωνίας και πέρασαν από τη μια γενιά στην άλλη «, είπε.

Η έλλειψη οικονομικών πόρων παραμένει το βασικό εμπόδιο που αντιμετωπίζει το συγκρότημα. «Η μπάντα και το έργο σε γενικές γραμμές δεν έλαβαν υποστήριξη από το Υπουργείο Πολιτισμού της Αιγύπτου. Αλλά αν υποστηριχθεί, το έργο αυτό θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην  αναζωογόνηση του τουριστικού τομέα », δήλωσε ο Malt.

Ο ίδιος πρόσθεσε πως οποιαδήποτε οικονομική στήριξη θα χρησιμοποιηθεί για την εξάπλωση της  φαραωνικής μουσικής μέσα από συναυλίες, σεμινάρια και πολιτιστικές εκδηλώσεις. «Οι τοίχοι του ναού μας λένε τα πάντα. Στηριζόμαστε σε  αυτούς για να πάρουμε τους στίχους, τις μελωδίες και τις κλίμακες«, κατέληξε.