Η τέχνη της αφήγησης επιστρέφει στο Λίβανο

al-monitor
Μια φορά το μήνα,η  Γκάντα ​​Seifeddine, μια  μεταπτυχιακή φοιτήτρια της γλωσσολογίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, ξεχνά τη συστολή της και ανεβαίνει στη σκηνή στο Dar Bistro cafe στη Βηρυτό για να διηγηθεί εμπειρίες από την προσωπική της ζωής. Η πιο καλοδεχούμενη ιστορία που έχει μοιραστεί ήταν αυτή για όταν έγινε γυναίκα - την ημέρα που φόρεσε για πρώτη φορά μια παραδοσιακή μαντίλα - και την πρόσφατη απόφασή της να φορέσει κάτι με το οποίο αισθάνεται πιο άνετα , ένα τουρμπάνι. «Περιβαλλόμουν από γυναίκες που πέταξαν τα χιτζάμπ τους που φορούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έτσι άρχισα να σκέφτομαι πώς σχετίζεται με την ταυτότητά μου», λέει.

Οι παραστάσεις της Seifeddine είναι μέρος μιας εκδήλωσης προφορικών διηγήσεων στις οποίες μικρές ιστορίες, στα αγγλικά και τα αραβικά και συνήθως επικεντρωμένες σε ένα θέμα, λέγονται ζωντανά από τους ανθρώπους που τα έζησαν, αναβιώνοντας την παλιά αραβική παράδοση της αφήγησης .

Σύμφωνα με το λιβανέζικο περιοδικό Traveler ,η αφήγηση σιγά-σιγά γίνεται μια κοινή βραδινή  δραστηριότητα στη Βηρυτό. Η τάση ξεκίνησε όταν η Dima Matta,  μια πανεπιστημιακή  καθηγήτρια αγγλικής γλώσσας  και αφηγήτρια από τη Βηρυτό, επανέφερε τη μορφή τέχνης το 2014 με μια ομάδα αφήγησης που ονομάζεται « δραματικές στιγμές ». «Είμαστε μια περιοχή που είναι γνωστή για τις προφορικές ιστορίες της, την παράδοση των “hakawati” . Κατά κάποιο τρόπο, αυτή η κληρονομιά ξεθώριασε, και ήθελα πραγματικά να συμβάλλω στο να τη φέρουμε πίσω,»λέει η Matta στο Al-Monitor.

Έκτοτε, παρόμοιες πρωτοβουλίες εξαπλώθηκαν γύρω από την πρωτεύουσα, που περιλαμβάνουν ρεσιτάλ ποίησης, δημιουργική γραφή και αυτοσχέδιο θέατρο. Αυτό στο οποίο συμμετέχει η  Seifeddine είναι μια πρωτοβουλία προφορικής αφήγησης που ονομάζεται « Hakaya » (αραβικά για την «ιστορία»). Η κοινότητα δημιουργήθηκε την άνοιξη του 2016 από τέσσερις κατοίκους της Βηρυτού με πάθος για τον προφορικό λόγο. «Όλοι θεωρούσαμε ότι υπήρχαν τόσες πολλές ιστορίες της καθημερινής ζωής από την περιοχή που άξιζαν να μοιραστούμε  με μη παραδοσιακούς τρόπους», εξηγεί η συνιδρύτρια Dana Ballout.

Η Hakaya ακολουθεί ένα μοτίβο που έχει δανειστεί από το « The Moth », μια αμερικανική οργάνωση  αφήγησης. Οι ιδρυτές εξηγούν ότι επέλεξαν την προφορική αφήγηση, επειδή είναι μια απλή και άμεση μορφή αφήγησης που απαιτεί μόνο μια καλή μνήμη και την προθυμία να μοιραστούν. «Αισθάνομαι πιο αληθινό όταν ακούω τα λόγια να βγαίνουν από το στόμα μου, σε αντίθεση με το να τα γράφω», λέει η Seifeddine.

Η κοινότητα έχει αναπτυχθεί μέσω των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και από στόμα σε στόμα, και έγινε ένα μικρό κομβικό σημείο για την ανταλλαγή προσωπικών εμπειριών από την περιοχή και για να ενισχύσουν τη συλλογική μνήμη και την ενσυναίσθηση. «Ελπίζουμε ότι χτίζουμε μια υποστηρικτική κοινότητα όπου ορισμένα θέματα μπορούν να αντιμετωπιστούν ελεύθερα και οι άνθρωποι δεν ντρέπονται να πουν προσωπικές ιστορίες σε ένα δωμάτιο γεμάτο από ξένους. Υπάρχει κάτι βαθιά ισχυρό σ' αυτό.»

Οι παραμυθάδες Hakaya περιλαμβάνουν ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα, ηλικίες και υπόβαθρα, από πρόσφυγες από τη Συρία ως  Δυτικούς ομογενείς,που  κάθονται μαζί για να μοιραστούν ιστορίες αγώνα, μετάβασης, ριζών ή νέων ξεκινημάτων, ανάλογα με το θέμα της κάθε βραδιάς. Οι ιστορίες είναι τόσο διαφορετικές όσο οι διηγητές.Η Dima Aboulhosn, συνιδιοκτήτρια του χώρου του κύκλου, μιλά για την έξοδο από το Λίβανο στο αποκορύφωμα του εμφυλίου πολέμου και τις δυσκολίες της μετάβασης σε μια ξένη χώρα.Η Abby Sewell λέει για την απότομη απόφασή της να αφήσει  τη ζωή της ως ρεπόρτερ των Los Angeles Times και να μετακομίσει στο Λίβανο για να εργαστεί  εθελοντικά με πρόσφυγες από τη Συρία.

Ο Χαϊντάρ Amacha θυμάται ότι ήταν 14 ετών, όταν οι πόλεμοι - πρώτα κατά του Ισραήλ και στη συνέχεια ο λιβανικός εμφύλιος πόλεμος - αφαίρεσαν το παιδικό του όνειρο να γίνει ζωγράφος. Ο Amacha έγινε ένας εθελοντής στρατιώτης παιδί που υπηρετούσε την παλαιστινιακή υπόθεση . «Είμαι από ένα χωριό κοντά στα σύνορα και οι Παλαιστίνιοι έρεαν στην περιοχή μας. ... Ήμουν μάρτυρας μιας τραγωδίας και ο δάσκαλος μου είπε, «Η στιγμή έφτασε για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης». ... μπήκα στο κατεχόμενο έδαφος, ανιχνεύοντας για τρεις ημέρες και επέστρεψα, ξεκινώντας έτσι το ταξίδι μου στον πόλεμο.»

Οι περισσότεροι άνθρωποι απλά έρχονται να ακούσουν, αλλά πολλοί από αυτούς τελικά εμπνέονται για να πουν τις δικές τους ιστορίες. «Μετά τους προγραμματισμένους παραμυθάδες μας, δίνουμε το λόγο στους άλλους να έρθουν και να μοιραστούν αυθόρμητα,»λέει η  Ballout στο Al-Monitor.

Η Malak Jaafar ήταν ένα μέλος του ακροατηρίου, όταν μια ομάδα  παιδιών προσφύγων από τη Συρία  από το Κέντρο Μάθησης Αντβεντιστών  Bourj Χάμουντ είπαν τις εμπειρίες τους από τον πόλεμο τον περασμένο μήνα. Ήταν ιδιαίτερα συγκινημένη από την ιστορία ενός κοριτσιού από τη Συρία που περιέφραγε πώς μια μέρα, όταν ήταν για ψώνια με τη μητέρα της, ένας πύραυλος έπεσε στην αγορά και όλοι, συμπεριλαμβανομένων της μητέρας της, σκόρπισαν. «Όταν γύρισαν στο σπίτι, η μητέρα της συνειδητοποίησε ότι κρατούσε μια τσάντα με λαχανικά την οποία δεν είχε πληρώσει οπότε την επόμενη μέρα επέστρεψε στην αγορά και πλήρωσε τον ιδιοκτήτη του καταστήματος. Αυτή η ιστορία έμεινε μαζί μου. Αυτό δείχνει ότι οι λεπτομέρειες της ζωής και της ανθρωπιάς εξακολουθεί να βρίσκουν έναν τρόπο να επιβιώσουν παρά το μακελειό του πολέμου στην περιοχή,» λέει η Jaafar στο Al-Monitor.

«Βλέποντας την αντίδραση των παιδιών όταν είπαν τις ιστορίες τους έδειξαν ότι τους βοήθησε να επεξεργαστούν τα συναισθήματα και το τραύμα τους. Αυτά τα παιδιά είχαν μια πλατφόρμα για να μοιραστούν κάτι τραυματικό που συνέβη σε αυτούς πέρα ​​από τον έλεγχό τους. Το να ακουστούν  και να χειροκροτηθούν από μια ομάδα ξένων που παρείχαν ένα ασφαλές και ζεστό περιβάλλον για τα παιδιά αυτά είμαι σίγουρη ότι τους βοήθησε πολύ », λέει η Jaafar.

Η Ballout πιστεύει ότι το να λες την προσωπική σου ιστορία που άλλαξε τη ζωή σου  σε ένα δωμάτιο με μη επικριτικούς ξένους μπορεί να είναι ένα θεραπευτικό εργαλείο. Ωστόσο, η ίδια τονίζει, επίσης, ότι η «Hakaya» δεν είναι μια ομάδα υποστήριξης, αλλά ένα μέρος όπου οι προσωπικές εμπειρίες είναι καλοδεχούμενες και εκτιμώνται.» Ως συμμετέχουσα, η Seifeddine βλέπει κάτι πέρα ​​από την αφήγηση σε αυτή την μηνιαία συνάντησή. «Νομίζω ότι η Hakaya είναι ένα μέσο με το οποίο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα τραύματα, τις κρίσεις ταυτότητας και την κοινωνική κατάσταση που ζούμε. Έχει γίνει ένα εργαλείο πολιτιστικής ευαισθητοποίησης σε ένα αραβικό κόσμο που  υπνοβατεί  μέσα από τους πολέμους και την πνευματική καθυστέρηση», λέει.

Η κοινότητα αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται καθώς πλησιάζει η επέτειος του ενός έτους της το Μάιο. Μερικοί άνθρωποι ανησυχούν ότι ο ασφαλής χώρος θα χάσει την οικειότητα μέσα στην φούσκα χάους που είναι η Βηρυτός, αλλά οι συμμετέχοντες παραμένουν πρόθυμοι να ακούσουν και να μοιραστούν τις εμπειρίες άλλων, όπως μπορούν.