Ποίησις ήταν η αρχική μορφή της λέξης από το ρήμα ποιέω – ποιῶ, που σημαίνει φτιάχνω, κάνω, δημιουργώ, παράγω, αλλά και συγγράφω. Ποίημα ήταν κάθε έργο, ὁ ποιῶν ο συγγραφέας και ο καλλιτέχνης. Ο δημιουργός ονομαζόταν ποιητής Με τη φράση ὁ ποιητής εννοούσαν οι αρχαίοι μας τον Όμηρο, τον μεγάλο μας επικό ποιητή.
Ποίησις ήταν και είναι κάθε δημιουργία. Στον πλατωνικό διάλογο, Συμπόσιον ή Περὶ Ἔρωτος, ένα από τα ωραιότερα κείμενα της αρχαιότητας για τον έρωτα, διαβάζουμε: καὶ μὲν δὴ τήν γε τῶν ζῴων ποίησιν πάντων τίς ἐναντιώσεται μὴ οὐχὶ Ἔρωτος εἶναι σοφίαν (Πλάτωνος Συμπόσιον, 197 Α). Σε νεοελληνική απόδοση το χωρίο: Και σχετικά με τη δημιουργία όλων των ζώων, ποιος θα εκφέρει αντίθετη άποψη και θα υποστηρίξει ότι δεν σχετίζεται -·με τη σοφία του Έρωτα. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι ποίηση είναι η δημιουργία, και ο έρωτας, σύμφωνα με αυτούς που λαμβάνουν μέρος στην πλατωνική συζήτηση, οδηγεί στη δημιουργία.
Ποίησις ήταν και είναι κάθε κατασκευή. Νεῶν ποίησιν ονομάζει ο Θουκυδίδης την κατασκευή καραβιών που επιθυμούσαν οι Λέσβιοι, κατά την έναρξη του πελοποννησιακού πολέμου.
Ποίησις ήταν και είναι και η σύνθεση ποιημάτων. Η ποίηση, όπως είναι η λέξη σήμερα, σε αντιδιαστολή προς την πεζογραφία, έχει ρυθμό, μέτρο. Ακόμη και η μοντέρνα ποίηση, που δεν έχει στροφές με συγκεκριμένο αριθμό στίχων και ομοιοκαταληξία, έχει εσωτερικό μέτρο. Η ποίηση, κατά κανόνα, χρησιμοποιεί την μεταφορική λειτουργία της γλώσσας.
Σήμερα με την ποίηση αποδίδουμε όχι μόνο τον λόγο σε στίχους, αλλά και περιγράφουμε κάθε ομορφιά της ζωής μας. Την ποίηση μπορεί να δει κάθε μητέρα στα μάτια του παιδιού της, ποίηση είναι ένας ζωγραφικός πίνακας, η γαλήνη της φύσης, η ομορφιά της θάλασσας.
Μια ωραία δημιουργία είναι ποίηση. Το φροντισμένο έργο των χεριών είναι ποίημα.
Κι ο θρήνος για τους ναυαγούς του Αιγαίου είναι ελεγειακό, μελαγχολικό ποίημα.
Η θλιβερή πορεία των προσφύγων για μια ζωή από την αρχή είναι ποίηση, ποίηση νοσταλγική για όσα άφησαν πίσω τους. Και ίσως το αφήγημά τους, μετά από λίγα χρόνια, είναι τραγική ποίηση ανάλογη, με τη δική μας ποιητική δημιουργία των χρόνων της δημοκρατίας, την τραγωδία.
Ο κόσμος μετακόμισε στο απάνθρωπο βολεύτηκε σ' αυτή την προσφυγιά, ….κι η ποίηση έγινε κραυγή έξω απ' τον πόνο, θα γράψει σε ένα ποίημά του ο Βύρων Λεοντάρης.
Η ποίηση στον τόπο μας είναι ο Ησίοδος και ο Όμηρος, που συνθέτουν έπη, οι λυρικοί, οι τραγικοί και οι κωμωδιογράφοι, τα ακριτικά και τα δημοτικά τραγούδια, οι Επτανήσιοι λογοτέχνες μας, με κορυφαίο το Σολωμό, οι μελαγχολικοί και ρομαντικοί μας ποιητές, οι ποιητές της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, με κυριότερο τον Παλαμά. Ποίηση είναι ο Καβάφης, ο Καρυωτάκης, ο Σεφέρης και ο άλλος νομπελίστας μας ο Ελύτης και τόσοι άλλοι.
Όταν, όμως, η ποίηση αποφορτίζεται, χάνει το συγκινησιακό της φορτίο, γίνεται παραποίηση, νόθευση, αλλοίωση. Και η αντιποίηση αρχής ο σφετερισμός ενός αξιώματος, τιμωρείται νομικά.
Η μαγεία της γλώσσας χάνεται με την κακοποίηση που υφίσταται από όποιον την χρησιμοποιεί με βαρβαρισμούς και σολοικισμούς, γραμματικά και συντακτικά λάθη αντίστοιχα. Πρόσφατα είδαμε η «Εφημερίς της Κυβερνήσεως», να γίνεται «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως», τίτλος που αποτελεί γελοιοποίηση του εμπνευστή της αλλαγής, κατά την ταπεινή μου άποψη, μια που συνδυάζει γλωσσικούς τύπους δύο διαφορετικών εποχών.
Η πρόσφατη κρίση οδηγεί πολλούς εμπόρους στην εκποίηση των εμπορευμάτων τους, πολλές φορές σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές.
Αλλά και τα γεγονότα του τελευταίου χρόνου έκαναν κάποιους που εξέφραζαν τη διαφοροποίησή τους στα μνημόνια, να αλλάξουν τρόπο σκέψης. Πήραν θέσεις υπέρ της ιδιωτικοποίησης της περιουσίας του δημοσίου, ώστε να οδηγηθεί η χώρα μας στην αξιοποίηση των πόρων της. Δικαίως μπορούμε να πούμε ότι έχουν προχωρήσει στην οικειοποίηση φιλελεύθερων οικονομικών απόψεων όσο κι αν δεν θέλουν να το παραδεχτούν.
Ας μη φύγουμε, όμως, από την ποίηση της ημέρας και ας κλείσουμε με ένα άλλο χρέος, όχι το γνωστό, που είναι εξάλλου αντιποιητικό.
Σας αποχαιρετούμε με μερικούς στίχους του Γιάννη Ρίτσου από το ποίημά του "Το χρέος των ποιητών"
Πολλά ποιήματα είναι ποτάμια.
Άλλα είναι χαμολούλουδα σε βραδινό κάμπο.
Άλλα είναι σαν πέτρες που δε χτίζουν τίποτα.
….
Πολλά ποιήματα φωνάζουν δυνατά χωρίς ν' ακούγονται.
Άλλα σωπαίνουνε με σταυρωμένα χέρια
άλλα σταυρώνονται και μιλούν σταυρωμένα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου