Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020
Trickster plays no jokes - Κι ο φαρσέρ σιωπά
The clouds hide the sun
Another sad winter day
Trickster plays no jokes
Μέρα θλιβερή
Νέφη κρύβουν τον ήλιο
Κι ο φαρσέρ σιωπά
Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2020
Underneath the wire - Μόνος ο ακροβάτης
Underneath the wire
An acrobat stargazes
Lonely as a star
Ονειροπολεί
Μόνος ο ακροβάτης
Σαν να'ναι άστρο
Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2020
I have dust on my shoes - Σκόνη στα παπούτσια φέρω
I have dust on my shoes
And I have lost my muse
Better living in silence
Than bringing bad news
Σκόνη στα παπούτσια φέρω
Χωρίς μούσα μόνος υποφέρω
Καλύτερα για πάντα σιωπηλός
Παρά μαύρα νέα να μεταφέρω
Ἄννα Δαλασσηνὴ
Καβάφης Κωνσταντῖνος
Εἰς τὸ χρυσόβουλλον ποὺ ἒβγαλ’ ὁ Ἀλέξιος Κομνηνὸς
γιὰ νὰ τιμήσει τὴν μητέρα του ἐπιφανῶς,
τὴν λίαν νοήμονα Κυρίαν Ἄννα Δαλασσηνὴ —
τὴν ἀξιόλογη στὰ ἔργα της, στὰ ἤθη —
ὑπάρχουν διάφορα ἐγκωμιαστικά:
ἐδῶ ἂς μεταφέρουμε ἀπὸ αὐτὰ
μιὰ φράσιν ἔμορφην, εὐγενικὴ
«Οὐ τὸ ἐμὸν ἢ τὸ σόν, τὸ ψυχρὸν τοῦτο ρῆμα, ἐρρήθη».
Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2020
Waiting for snow to fall - Χιόνι περιμένουμε να δούμε
Waiting for snow to fall
I have a dream so small
Peace and joy on earth
And whiskey for us all
Χιόνι περιμένουμε να δούμε
Κάτι μικρό ας ονειρευτούμε
Ειρήνη στη γη μα και χαρά
Και μπόλικο ουίσκι για να πιούμε
Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2020
Poet clown - Ποιητής παλιάτσος
I am a roaming poet clown
The smile and the frown
I wander the land of words
A peddler of the absurd
Exchanging laughter for tears
Hope and happiness for fears
And when my heart too heavy
becomes
I lay down, I sleep and snore
until it will pass
Ένας περιπλανώμενος παλιάτσος ποιητής
Πότε χαμογελαστός και πότε κατηφής
Στων λέξεων τη χώρα περιπλανώμενος
Του παράλογου δεινός εμπορευόμενος
Χαμόγελα με δάκρυα ανταλλάζω
Στους φόβους την ελπίδα αντιτάσσω
Κι όταν η καρδιά μου έχει βαρύνει τόσο
Κοιμάμαι ροχαλίζοντας ωσότου αναρρώσω
Σάββατο 26 Δεκεμβρίου 2020
Grim Reaper knocked on my door - Ο Χάρος μου χτύπησε την πόρτα
Grim Reaper knocked on my door
I opened up but I was nude
When he looked at my...you know what
He laughed
I thought to myself "how rude"
He said "put your clothes on"
And I replied "so, you are a prude"
"Come on" Death said,"your time is up"
"Why so hasty", I asked,"let me grab some food"
"I am here to take your soul" he gloomily spoke
"I'm afraid I can't give it, with my body it is glued"
"I'm not asking,I'm ordering" I heard him shout
"Do I seem I'm deaf,I'm not looking for a feud"
"Oh, time is running, I have to take other souls too"
"Well go then, don't want your schedule to be screwed"
"Come on man, you have to die" he finally begged
"Some other day maybe, right now I'm not in the mood"
He left cursing and calling me names
I never saw him again in the neighborhood
Well, until today at least...
Ο Χάρος μου χτύπησε την πόρτα
Του άνοιξα μα ήμουν γυμνός
Σαν κοίταξε στο...ξέρετε ποιο,
γέλασε
Και σκέφτηκα "δεν είναι ευγενικός"
Είπε "φόρεσε τα ρούχα σου"
Κι απάντησα "είσαι και τόσο σεμνός"
"Έλα" είπε ο Θάνατος "ο χρόνος σου τέλειωσε"
"Να πάρω λίγο φαΐ", αξίωσα, "μην είσαι βιαστικός"
"Είμαι εδώ να πάρω τη ψυχή σου" είπε βλοσυρά
"Δεν μπορώ να στη δώσω, στο σώμα μου τη κόλλησα ενδελεχώς"
"Ώχου, ο χρόνος περνάει, κι άλλες ψυχές έχω να πάρω"
"Ε μη σου χαλάω το πρόγραμμα, πήγαινε μη πουν πως εισ' αργός"
"Έλα άνθρωπέ μου, πρέπει να πεθάνει" παρακάλεσε τελικά
"Δεν έχω διάθεση τώρα δα, περάστε τη πρώτη του μηνός"
Έφυγε βρίζοντας και ξεστομίζοντας κατάρες
Από τότε στη γειτονιά μου δε ξανάρθε ούτε περαστικός
Μέχρι σήμερα τουλάχιστον....
Γέρασα
Γέρασαν τα φύλλα στο Φθινόπωρο,
Γέρασες και εσύ μες τη καρδιά μου.
Τα λόγια σου θα μείνουν μια ανάμνηση,
Στο ψέμα και στο δάκρυ.
Γέρασαν οι σκέψεις μου για σένα,
Άσπρισα και εγώ να περιμένω εσένα.
Κιτρίνισε το πράσινο στα μάτια μου,
και κλείσαν.
Λακωνικός
Christmas party - Γλέντι χριστουγεννιάτικο
Christmas came and they are gone
Lights were shining, now they're off
We drank and ate a bit over the top
Now our heads and stomachs are tied knots
So Merry Christmas to us all and God bless us
....everyone!
Ήρθαν τα Χριστούγεννα και πέρασαν κι αυτά
Τα λάμπακια που έλαμπαν τώρα είναι σβηστά
Και φάγαμε και ήπιαμε κάπως υπερβολικά
Καλά Χριστούγεννα λοιπόν και όλους ο Θεός
...να μας ευλογά!
Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2020
Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2020
Christmas day - Χριστούγεννα
Christmas day, I shall worship God
Is it necessary to be so freezing cold?
Deep in the night, I go to the church
Pitch black, for my keys I must search
I've done it, I entered the temple
Stumbled on a chair, the works of the devil
I turned the lights on, at last I can see
Need the bathroom, drunk too much tea
Finally the mass I am ready to start
Did someone eat my last lemon tart?
Being a chaplain nowadays is no easy task
In the warmth of my bed I should bask
And if all these don't make sense at all to you
It doesn't matter, neither do I have a clue
Χριστούγεννα, ώρα για του Θεού λατρεία
Είναι ανάγκη να τρέχω μεσ' στα κρύα;
Μέσα στη νύχτα, πάω στην εκκλησιά
Σκοτάδι πίσσα, πώς να βρω τα κλειδιά
Τα κατάφερα, στο ναό επιτέλους μπήκα
Σκόνταψα στη καρέκλα, διαβολικά τερτίπια
Άναψα τα φώτα και τώρα πια βλέπω
Πολύ τσάι ήπια και στο μπάνιο τρέχω
Τη λειτουργία είμαι έτοιμος ν' αρχίσω τελικά
Ποιος έφαγε τη λεμονόπιτα που είχα για μετά
Να είσαι εφημέριος δεν είναι απλό σαν έργο
Στο ζεστό μου πάπλωμα θα 'πρεπε να χουζουρεύω
Κι αν για σας αυτά δε βγάζουν νόημα κανένα
Μη χολοσκάτε δε βγάζουν ούτε και για μένα
Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2020
Apathy - Αδιαφορία
Despite the noisy brawl
The gecko lays idly on the wall
Παρά του καυγά τον θορυβώδη ήχο
Το σαμιαμίδι αράζει τεμπέλικα στον τοίχο
Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2020
Christmas Carol - Κάλαντα Χριστουγέννων
Pandemic and wars
Poverty and crimes
Time for a Christmas Carol
Is this a bell that chimes ?
Πόλεμοι και πανδημία
Φτώχια κι εγκλήματα φριχτά
Ώρα για κάλαντα Χριστουγέννων
Ακούω μια καμπάνα να χτυπά;
Ο άγγελος της νύχτας
.jpg)
Σε ώρα νυχτερινή πάνω από την ήρεμη στέπα,
όταν λάμπει από πάνω της το δειλινό,
ψηλά στον ουρανό, μέσα από αιθέριες ατραπούς,
ο άγγελος της νύχτας πέταξε,
το λυκόφως είδε πριν τη δύση,
την ανατολή να γέρνει μακριά…
κι άκουσε άξαφνα μια ακατάληπτη
μέσ’ στο χωράφι με τη σίκαλη παιδική φωνή.
Περπατούσε, μαζεύοντας στάχυα
και κενταύρια και τραγουδούσε μέσ’ τη σιγαλιά
Και στο τραγούδι ακούγονταν του παραδείσου οι ήχοι
της αθώας, ουράνιας ψυχής.
«Παιδάκι, – είπε του Θεού ο απεσταλμένος,
και κρύβοντας θλίψη και χαρά,
που ο δρόμος σου τραβά,
πως έφτιαξες ετούτο το τραγούδι;»
Το βλέμμα του παιδιού ήταν καθάριο, λαμπερό,
μα αυτό αμήχανο στεκόταν.
«Δε ξέρω…»- απάντησε δειλά.
«Ευλόγησε το μικρότερο αδελφό,-
είπε ο Θεός, – ευλόγησε
το βρέφος στην ήρεμη τούτη του δειλινού την ώρα
για το δρόμο, την αλήθεια και την αγάπη!»
Κι ευλόγησε το παιδί χαμογελώντας
ο άγγελος της νύχτας,- άνοιξε
τις φτερούγες τους στο τρεμάμενο λυκόφως
και βυθίστηκε στη δύση.
Και σαν το ιερό της ανοιξιάτικης νύχτας,
η αυγή έλαμψε ψηλά
και για ώρα πολλή το νεαρό βλέμμα
την θαύμαζε μέσα στη σιωπή.
Παρατηρώντας το παιδί για πρώτη φορά
συνειδητοποίησε την ομορφιά,
θωρώντας τα χρυσαφένια ονειροπολήματα
Και την αγνή χαρά τ’ ονείρου.
Ιβάν Μπούνιν
Μετάφραση από τα Ρωσικά
Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης©
Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2020
Monkeys, they are flying - Γύρω μου πίθηκοι πετούν
Monkeys, they are flying
Fireflies, they are singing
By moss I am embraced
This night will be cold
A fire warms me up
It doesn't burn the log
The stars are mad at me
But they don't come closer
A cheap dream has covered me
Until the rooster crows
Γύρω μου πίθηκοι πετούν
Πυγολαμπίδες τραγουδούν
Με αγκαλιάζουνε τα βρύα
Κι αυτή η νύχτα θα'ναι κρύα
Με ζεσταίνει μια φωτιά
Που δεν καίει τη πυροστιά
Τα άστρα κι αν με μαλώνουν
Κοντά μου δε ζυγώνουν
Σκεπάζομαι με όνειρο φθηνό
Ώσπου ν' ακούσω πετεινό
Αντιπολεμική φωνή
https://www.pemptousia.gr/2020/12/stratis-mirivilis-i-achranti-antipolemiki-iachi/
Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, M.Sc Δ/χος Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Έχοντας ως κεντρικές σταθερές στο πολύμορφο και οιστρηλατημένο έργο του τον στιγματισμό του πολέμου που συνθλίβει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την αγάπη για τον άνθρωπο, τη ζωή και το φυσικό περιβάλλον, ο Στρατής Μυριβήλης (φιλολογικό ψευδώνυμο του Στράτου Σταματόπουλου) με την απαράμιλλη γλωσσική επεξεργασία των κείμένων του, διέγραψε μια λαμπρή πορεία στα σύγχρονα ελληνικά γράμματα. Με την εκφραστική του ευλυγισία, τον λυρισμό του, αλλά και την ηθική δόνηση του ανθρώπου που βίωσε με μεγάλη ένταση το μεγαλείο και την συντριβή του ελληνισμού, αποτύπωσε αδρά στο έργο του, την ομορφιά της ελληνικής, φύσης, την ανυπέρβλητη δύναμη του έρωτα, αλλά και την αξία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, που ισοπεδώνεται κάτω από το βάρος του πολέμου.
Το έργο του Στρατή Μυριβήλη, εκλεκτού λυρικού πεζογράφου του Αιγαίου, τοποθετείται στην αντιπολεμική πεζογραφία και ως αισθητική έκφραση συγκαταλέγεται στη βασανισμένη γενιά του ΄30, που έφερε πάνω της την τραυματική εμπειρία της Μικρασιατικής καταστροφής και την συνακόλουθη ιδεολογική κατάπτωση του ελληνισμού. Ο Στρατής Μυριβήλης, πέμπτο παιδί του Χαράλαμπου και της Ασπασίας Σταματοπούλου, γεννήθηκε στη Συκαμιά της Λέσβου το 1890. Μεγάλωσε με έντονο άνοιγμα της ευαισθησίας του στις ομορφιές του Αιγαίου Πελάγους, τους καημούς, τους πόνους και τα οράματα του Μικρασιατικού ελληνισμού. Μαθητής ακόμα στα Γυμνάσια της Μυτιλήνης και των Κυδωνιών δέχτηκε έντονες επιδράσεις από τα σπουδαία κείμενα του δημοτικισμού της εποχής. Το «Ταξίδι» του Ψυχάρη, τα διηγήματα του Αργύρη Εφταλιώτη, Ο «Δωδεκάλογος του γύφτου» του Παλαμά, η «Ιλιάδα» του Αλεξάνδρου Πάλλη, τα «Λόγια της Πλώρης» του Ανδρέα Καρκαβίτσα, αλλά και πολλά ποιήματα του Γρυπάρη, είναι μερικά χαρακτηριστικά κείμενα μέσω των οποίων ο Μυριβήλης θα διαμορφώσει το ευδιάπλαστο γλωσσικό του ιδίωμα. Την εμφάνισή του στα γράμματα κάνει το 1915 μέσω της συλλογής διηγημάτων «Κόκκινες ιστορίες» που δημοσιεύει σε σειρές στην εφημερίδα του «Καμπάνα» στη Μυτιλήνη.
Ακολουθεί το 1924 η «Ζωή εν Τάφω» που θεωρείται το πλέον χαρακτηριστικό – μέσω του οποίου έγινε ευρέως γνωστός στο πανελλήνιο και στον κύκλο των πνευματικών ανθρώπων – έργο του, που είναι ένας ύμνος ενάντια στην κατάρα του πολέμου και μια μακρόσυρτη φωνή σπαραγμού για την ισοπέδωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η οποία γίνεται παίγνιο στα χέρια των ισχυρών. Στη «Ζωή εν Τάφω» έχοντας την αυτοβίωτη εμπειρία ο Μυριβήλης, περιγράφει δια στόματος του φοιτητή Λοχία Κωστούλα, την φρίκη των χαρακωμάτων. Με παραστατικές εικόνες, και με ηθική ενάργεια, που έχουν τη σφραγίδα του πρωτογενούς υλικού, ο συγγραφέας προσδίδει στα κείμενά του την αμεσότητα του ρεαλισμού. Ρεαλισμός που δεν χάνει το λυρικό του χρώμα, χωρίς ωστόσο μέσω της λυρικής έξαρσης του συγγραφέα, να παραμορφώνεται η αληθινή εικόνα του πολέμου, ούτε όμως και να αλλοιώνεται ο τρόπος με τον οποίον ζει τα γεγονότα. Όμως ο συγγραφέας απέναντι στη φρίκη του πολέμου που συγκλονίζει τον αναγνώστη, θα προτάξει παράλληλα την αγάπη για τη ζωή, τον έρωτα και το φυσικό περιβάλλον. Αξίες που θα αποτελέσουν καθώς εξελίσσεται συγγραφικά ο Μυριβήλης και ανεξάρτητα από τις πραγματοποιούμενες ιδεολογικές του μετατοπίσεις, τον ακρογωνιαίο λίθο του έργου του. Το δεύτερο μεγάλο έργο, ενδεικτικό της αισθητικής τεχνοτροπίας του συγγραφέα, είναι η «Δασκάλα με τα χρυσά μάτια».
Το διήγημα αυτό είναι αποδεσμευμένο από τα αυτοβιογραφικά στοιχεία της «Ζωής εν Τάφω». Οικοδομείται πάνω στην προσπάθεια κοινωνικής επανένταξης ενός στρατιώτη που επιστρέφει στην ιδιαίτερη πατρίδα του ηθικά κατακερματισμένος, από τις τραυματικές εμπειρίες και την φρίκη του πολέμου. Θα έλθει αντιμέτωπος με μεγάλα ηθικά διλήμματα, τα οποία υπαγορεύει η ακατανίκητη ερωτική του έλξη, αλλά και με έντονους ιδεολογικούς προβληματισμούς, για το που πορεύεται η ελληνική κοινωνία μετά τα πολεμικά γεγονότα.Στο διήγημά του αυτό ο Μυριβήλης προσπαθεί αισθητικά να προσεγγίσει τις επιδιώξεις της γενιάς του ’30, στην οποία σχηματικά είναι ενταγμένος Το επιβλητικό στοιχείο όμως στο έργο του ιδεολογικού προσανατολισμού και ο ρεαλισμός της κοινωνικής κριτικής του συγγραφέα, δεν του επιτρέπουν να αποδεσμευτεί από το χαρακτήρα της ηθογραφίας, που κυριαρχεί ως αισθητικό μοτίβο από την παλιά γενιά πεζογράφων μας. Μετά από τη «Δασκάλα με τα χρυσά ματιά» ο Μυριβήλης σταδιακά στο συγγραφικό του έργο μεταπίπτει από την σφόδρα αντιπολεμική του ιδεολογία, στην αναζήτηση της ελληνικότητας. Στόχο που θα τον εκπληρώσει προσφεύγοντας στις ρωμαλέες ρίζες της λαϊκής μας παράδοσης, η οποία αποτελεί για τον συγγραφέα την τιμαλφή πολιτιστική μας μήτρα και τη βασική πηγή αναγέννησης του ελληνισμού, μετά το δράμα της Μικρασιατικής Καταστροφής που εν τω μεταξύ έχει εγκύψει, αλλά και την απουσία πια μεγάλων εθνικών οραμάτων.
Χαρακτηριστικό έργο σ΄ αυτή τη φάση του Μυριβήλη είναι η «Παναγιά η γοργόνα». Διήγημα στο οποίο κυριαρχεί η ομορφιά της ελληνικής νησιωτικής φύσης, οι λαϊκές δοξασίες και το έντονο στοιχείο του ερωτισμού. Για το συγγραφέα όμως η ομορφιά της ελληνικής φύσης δεν έχει απλά αισθητικό χαρακτήρα, αλλά είναι η γενεσιουργός αιτία της ιστορίας και του πολιτισμού του ελληνισμού. Στην ώριμη ωστόσο συγγραφική του φάση ο Μυριβήλης, θα απολήξει σε έναν οικουμενικό ανθρωπισμό και θα μαστιγώσει κάθε πολιτικό σύστημα, αφού όλα μέσα από την ιδεολογική τους μονομέρεια και τον στείρο δογματισμό τους, τελικά βάλουν κατά της πνευματικής ελευθερίας και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι Λεσβιώτης συγγραφέας με το πολυεπίπεδο έργο του, που διεκτραγωδεί λυρικά το μαρτύριο του ανθρώπου από την κατάρα του πολέμου, εξυμνεί την ελληνική φύση – ιδίως τη νησιωτική – και την ακατάλυτη δύναμη του έρωτα, με το αξεπέραστο γλωσσικό του ιδίωμα και αναγορεύει την ελληνική παράδοση ως τιμαλφή αναγεννητική μήτρα του ελληνισμού, αποτελεί μια από τις μεγάλες μορφές της σύγχρονης ελληνικής γραμματολογίας και δή της γενιάς του ΄30, στην οποία σχηματικά εντάχθηκε από την κριτική.
Clown blues - Το μπλουζ του κλόουν
Water springs from the flower
on the lapel of my jacket
My clothes
are a bunch of rugs
Silly is my hat
and my bow-tie ridiculous
My funny shoes
are too large for my feet
Pies end in my face
instead of my stomach
A big painted smile
is shining all the time
Even if I'm sad
I will make you laugh !
Νερό πηδά απ' το λουλούδι
στο πέτο του σακακιού μου
Τα ρούχα μου
είναι ένα μάτσο κουρέλια
Ανόητο είναι το καπέλο μου
και το παπιγιόν μου γελοίο
Τα αστεία μου παπούτσια
είναι πολύ μεγάλα για τα πόδια μου
Οι πίτες στο πρόσωπό μου
καταλήγουν αντί για το στομάχι μου
Αστράφτει συνεχώς
ένα μεγάλο ζωγραφισμένο χαμόγελο
Ακόμα κι αν είμαι λυπημένος
Θα σε κάνω να γελάς!
Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2020
Last night - Χθες βράδυ
I woke up this morning
Feeling right
No sorrow, no pain, no stress
Everything so bright
Untill a voice spoke to me
"You died last night"!
Στο σημερινό πρωινό δε βρήκα
κανένα ψεγάδι
Ούτε πόνος, ούτε θλίψη, ούτε άγχος
ουτ' ίχνος σκοτάδι
Μέχρι που μια φωνή μου μίλησε
"Πέθανες χθες βράδυ"
Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2020
Τόσοι προσπαθούν
Τόσοι προσπαθούν
όλους να μας σώσουν
Κι όλο και πιο βαθιά
στο χώμα θα μας χώσουν
Τη ζωή μας θέλουνε
με τάξη να τη στρώσουν
Κι ας είναι κάποιοι υγιείς
κι αυτοί να αναρρώσουν
Κι από τη τσέπη τους ποτέ
παράδες δε θα δώσουν
Ούτε και τον πόνο μας
δεν πρόκειται να νιώσουν
Μονάχα το κρασάκι μας
σκοπεύουν να νερώσουν!
Thought you were dead
I dreamt of mice
Running on ice
My stomach turns
As my rage burns
Clock is ticking
Someone's speaking
Voice in my head
Thought you were dead
Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2020
Καλύτερα το μάτι!
Ποτέ δεν αλλάζει μονοπάτι
Άνθρωπος που κρατά γινάτι
Και όταν αδειάζει το κανάτι
Από το να βγει τ' όνομα
Καλύτερα το μάτι!
Το μυστικό
Για σένα γράφω
για να σου μιλώ
να θάβω ό,τι και όσα ζητώ.
Για σένα ζω...
και δεν τολμώ
από τη θηλειά σου
ν ´απαλλαγώ...
και δεν φοβάμαι μην χάσω
και χαθώ..
Για σένα μυρίζω,
το ξημέρωμα, το διάβα αυτό,
γιατί κάνεις πως αγνοείς,
το σημάδι το φανερό...
γιατί σβήνεις με όποιον γνωστό,
αυτό που δεν παίρνεις σαν σωστό
και νομίζεις πως είσαι καλά,
δίχως τα δικά μου φτερά ...
Για όσα τώρα δεν πω,
με σένα τα νικώ,
για σένα τα απωθώ
και απορώ
πως αντέχεις
να σιωπάς
και μέσα μου να με κεντάς.
Για σένα γράφω,
την παγωνιά μου να ξεχνώ,
να πίνω και να σε λησμονώ ...
ποίημα Αδαμαντίας Μαρκαναστασάκη
6.11.2015
Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2020
My head's in the sand
My head's in the sand
Dreaming of a land
Of elves and fairies
Fruits and berries
Cities made of trees
Gates without keys
Singing bees, dancing birds
Plenty of unknown words
A realm where jesters rule
And a simple stone is a jewel
Άγνοια
http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com/2020/12/blog-post_15.html
+Ἐπισκόπου Διονυσίου Λ. Ψαριανοῦ, Μητροπολίτου Σερβίων καὶ Κοζάνης
Ἔτσι ποὺ σᾶς ἀκούω καὶ σᾶς βλέπω
νὰ ξεσπαθώνετε καὶ νὰ ἀπειλῆτε
πὼς ὅλοι εἴσαστ᾽ ἕτοιμοι γιὰ ὅλα,
ντρέπομ᾽ ἐγὼ ὁ δειλὸς τὸν ἑαυτό μου.
Μὰ τόσο εἶναι φτηνὴ ἡ ὁμολογία,
καὶ τὸ μαρτύριο τάχα μποροῦμε
μόνοι μας νὰ τὸ θέλωμε, ἀδελφοί μου;
Τὸ μαρτύριο εἶναι θεία κλήση…
Ἄς εἴμαστ᾽ ἕτοιμοι νὰ τὸ δεχθοῦμε,
ἄν θέλει ὁ Θεὸς νὰ μᾶς τιμήση.
Ὡστόσο ἄς φοβούμαστε κι ἄς κλαῖμε,
γιατὶ μᾶς βρῆκαν δύσκολες ἡμέρες
κι ἐμεῖς δὲν ξέρομε μήτε τὴ γλώσσα
μήτε τὴν τακτικὴ τῆς Ἐκκλησίας.
Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2020
To the rocks!
We all are aboard
a ship full of fools
The ship is called earth
And the most lunatic rules
While heading for the rocks
We are singing the blues
To be drowned or kill each other
So hard it's to chose !
Όλοι είμαστε απάνω
Σ' ένα καράβι με τρελούς
Η γη είναι το σκάφος
Με καπετάνιους παλαβούς
Καθώς πηγαίνουμε στα βράχια
Τραγουδάμε τα μπλουζ
Να πνιγούμε ή να σκοτωθούμε
Επιλογές σε δύσκολους καιρούς
Άλλαξε κι ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς!
Παροιμιώδης έκφραση που έχει τη δική της ιστορία καθώς ο Μανωλιός δεν ήταν μια άνευ ουσίας προσφώνηση, αλλά υπαρκτό πρόσωπο που έζησε στην Οθωνική περίοδο της Αθήνας.
Ο Μανώλης Μπατίνος, περί ου ο λόγος, δεν ήταν ένας απλός ζητιάνος, όπως τον έβλεπαν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας.
Ήταν ένας ποιητής και φιλόσοφος, ή τουλάχιστον αυτό πίστευε για τον εαυτό του εξ ου και δεν δεχόταν ελεημοσύνες και κυρίως απέρριπτε τις προσφορές σε σακάκια και παντελόνια που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την εμφάνισή του.
Αγαπημένο του στέκι ήταν μια πλατεία στην οποία στεκόταν κι έβγαζε λόγους εκστομίζοντας ό,τι του κατέβαινε στο κεφάλι. Μια μέρα περνούσε από εκεί ο Ιωάννης Κωλέττης και ο εκκεντρικός επαίτης τον πλησίασε και τον ρώτησε αν έχει δικαίωμα να βγάλει λόγο στη Βουλή.
Ο πολιτικός απάντησε ότι θα του έδινε ευχαρίστως την άδεια αρκεί να ντυνόταν καλύτερα.
Την άλλη μέρα εμφανίστηκε στην πλατεία με τα ίδια ρούχα, που απλώς τα φορούσε ανάποδα. Ο κόσμος τον κοιτούσε έκπληκτος. Και τότε δια στόματος Μανώλη Μπατίνου ακούστηκαν οι εξής ιστορικοί στίχοι:
"Άλλαξε η Αθήνα όψη,
σαν μαχαίρι δίχως κόψη,
πήρε κάτι απ’ την Ευρώπη
και ξεφούσκωσε σαν τόπι.
Άλλαξαν χαζοί και κούφοι
και μας κάναν κλωτσοσκούφι.
Άλλαξε κι ο Μανωλιός
κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς!"
Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2020
Before I die
People drop dead
And people cry
The air is thick
The rivers are dry
Where's the horizon
Where is the sky?
Won't speak the truth
And I won't lie
Cannot save the world
Not even try
Just want to live
Before I die
Η θεραπεία της ποίησης
https://www.kathimerini.gr/culture/561184135/i-poiisi-syntagografei-mia-diaforetiki-therapeia/
Μάρω Βασιλειάδου
Είχα κλείσει το ραντεβού μου δωρεάν από την πλατφόρμα που συνδέει τις «Ποιητικές συνομιλίες» με τη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. Την προγραμματισμένη ώρα, περίπου στις 6.30 το απόγευμα, χτύπησε το τηλέφωνό μου. Ηταν ο Αργύρης, όπως συστήθηκε, και με χαιρέτησε με το όνομά μου.
Ετσι άρχισε μια περίπου εικοσάλεπτη τηλεφωνική συζήτηση, που έγινε με τον παλιό τρόπο, χωρίς κάμερες, με μόνη γέφυρα μεταξύ μας τη φωνή. Στα πρώτα λεπτά της είχε την αμηχανία που αισθάνονται δύο άνθρωποι που δεν γνωρίζονται. Πολύ γρήγορα όλα απλοποιήθηκαν χάρη στην επιθυμία μας να μοιραστούμε έναν άλλο τρόπο επικοινωνίας, σε μια εποχή μάλιστα που η κάθε μέρα ανακυκλώνει μονότονα την προηγούμενη σε μια ισοπεδωτική ρουτίνα. Μολονότι σε ετούτη την πρώτη φάση του προγράμματος συμμετέχουν ως «ποιητικοί σύμβουλοι» τρεις ηθοποιοί –ο Δημήτρης Δρόσος, η Μαρία Μαγκανάρη και ο Αργύρης Ξάφης–, οι «Ποιητικές συνομιλίες» δεν είναι θεατρική παράσταση. Είναι κυρίως μια ανταλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων. Βασίζεται στον διάλογο, προχωράει χάρη στη διάθεση για συμμετοχή και καταλήγει σε μια ιδιότυπη «συμβουλευτική»: την ανάγνωση ενός ποιήματος που ο συνομιλητής επιλέγει για εσένα προσωπικά και την προτροπή να εφαρμόσεις την ποιητική θεραπεία που σου προτείνει.
«Η ποίηση μπορεί να θεραπεύσει τα πάντα», έλεγε ο συγγραφέας Φερνάντο Πεσόα. Το 2004, ο θεατρικός σκηνοθέτης και μετέπειτα διευθυντής του Τhéâtre de la Ville του Παρισιού, Εμανουέλ Ντεμαρσί-Μοτά και ο συγγραφέας Φαμπρίς Μελκιό οραματίστηκαν ποιητικές συνομιλίες στους δρόμους της Γαλλίας. Οι συνομιλίες αυτές γεννήθηκαν από την επιθυμία τους να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους κατοίκους μιας περιοχής μέσω μιας μοναδικής πράξης. Αποφάσισαν, λοιπόν, να πουν ένα ποίημα σε κάποιον. Το 2020, αυτή η πρωτοβουλία επαναλήφθηκε, πλέον από τον θίασο του Théâtre de la Ville. Ετσι, στην αρχή του lockdown, οι ποιητικές συνεδρίες αναδημιουργήθηκαν για να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Πάνω από 100 καλλιτέχνες έχουν ήδη προσφέρει τηλεφωνικές συνεδρίες στην Ιταλία, στη Ρουμανία, στην Ουγγαρία, στη Γερμανία, στην Πορτογαλία, στη Σενεγάλη, στην Αίγυπτο, στο Καμερούν, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, στη Δημοκρατία του Κονγκό, στην Ταϊβάν και στη Γαλλία. Συνομιλούν σε 22 γλώσσες, δημιουργώντας έτσι τον «Θίασο του Φανταστικού». Από τον περασμένο Μάρτιο, περισσότεροι από 9.500 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν παραλάβει κάποια «ποιητική συνταγή».
Η Στέγη πήρε τη σκυτάλη των «Ποιητικών συνομιλιών» για την Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου. Για αυτόν τον ιδιαίτερο δεσμό που δημιουργείται ανάμεσα στους ανθρώπους οι οποίοι συνομιλούν έστω για είκοσι λεπτά μάς μίλησε η ηθοποιός και σκηνοθέτις Μαρία Μαγκανάρη. «Είναι πραγματικά ένας νέος ουμανισμός, με την έννοια της ουσιαστικής κοινωνικής προσφοράς», λέει. «Οσο για εμάς τους καλλιτέχνες, αποτελεί μια ευκαιρία να “ξεβολευτούμε”. Να κάνουμε μια μικρή στάση από ό,τι μας απασχολεί, να ακούσουμε πραγματικά τους άλλους και να συναντηθούμε με ένα κοινό που ίσως δεν θα γνωρίζαμε ποτέ στο θέατρο. Για εμένα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη δουλειά μας η αλληλεπίδραση ανάμεσα στους ανθρώπους».
Μπορεί να μην έχει σημασία για άλλους, αλλά ένιωσα μεγάλη χαρά ακούγοντας «Το όνειρο» του Διονυσίου Σολωμού σε μια τόσο ωραία ανάγνωση, και μάλιστα μόνο για εμένα. Ομολογώ ότι ποτέ δεν έλαβα πιο ευχάριστη συνταγή και ήταν μια εμπειρία ανακουφιστική εν μέσω τόσο σκοτεινών καιρών.
Ο καθένας μπορεί να εγγραφεί ή να εγγράψει κάποιον άλλο στον ιστότοπο του Théâtre de la Ville, επιλέγοντας ημερομηνία, ώρα και γλώσσα. Για να κλείσετε ποιητικό ραντεβού μπείτε στο: bookeo.com/consultationspoetiques.
Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2020
The rain is falling - Πέφτει η βροχή
The rain is falling
and I'm soaking wet
I don't look like a human
more like a fish in the net
The road drove me at the cursed place
Right were we met
I thought you loved me
Alas, you were a lost bet
Now, although I'm still walking
My time is already set
Πέφτει η βροχή
Με βλέπεις μουσκεμένο
Δε μοιάζω με άνθρωπο
Μα με ψάρι στο δίχτυ πιασμένο
Βγήκα στο μέρος που συναντηθήκαμε
Μου μοιάζει καταραμένο
Νόμιζα πως μ' αγαπούσες
Μα ήσουν στοίχημα χαμένο
Τώρα, αν κι ακόμα περπατώ
Είναι το τέλος μου γραμμένο
Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2020
Ominous - Δυσοίωνος
Irresistable
The ominous beauty
of the sky
before the storm
Ακαταμάχητη
Η δυσοίωνη ομορφιά
Του ουρανού
πριν την καταιγίδα
Η ελληνική ρομαντική ποίηση στα πρώτα χρόνια μετά το ΄21
https://www.pemptousia.gr/2020/10/i-elliniki-romantiki-piisi-sta-prota-chronia-meta-to-21/
Ηλίας Λιαμής
Η ελληνική επανάσταση ξέσπασε κατά την διάρκεια της περιόδου του ευρωπαϊκού Ρομαντισμού που σημάδεψε, τόσο τις ιστορικές εξελίξεις όσο και την καλλιτεχνική δημιουργία της Ευρώπης. Ως κίνημα πολιτικό, καλλιτεχνικό και πνευματικό, με σαφείς και βαθιές ψυχολογικές προεκτάσεις, ο Ρομαντισμός περιελάμβανε ένα πολύ ευρύτερο φάσμα εκφράσεων από αυτό που εννοούμε σήμερα, δηλαδή κάτι ταυτισμένο μόνον με μία γλυκερή ερωτική διάσταση.
Ρομαντισμός είναι το κίνημα της απελευθερωμένης από την αυστηρότητα των νόμων ψυχικής ορμής που συνεπαίρνει τον άνθρωπο στον ηρωισμό και στις ανώτερες σφαίρες της πνευματικότητας. Περιέχει μέσα του έντονο το αίσθημα αλλά και τον πόθο της ελευθερίας, γίνεται φάρος για ανατροπή της τυραννίας και την παράδοση της ύπαρξης στο πέλαγος των συγκινήσεων και του συνεπαρμού. Την περίοδο αυτή, στην Ευρώπη, αναδεικνύεται ο μέσος πολίτης ως ο μεγάλος πρωταγωνιστής της ιστορίας με αποτέλεσμα οι πόθοι και τα πάθη του να θεωρούνται ο κινητήριος μοχλός των μεγάλων εξελίξεων και των ανατροπών.
Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα, ανακαλύπτεται εκ νέου το μεγαλείο της φύσης, η παρουσία μιας απρόσωπης αλλά και δημιουργικής θεϊκής δυνάμεως, η οποία μαγνητίζει την ψυχή και την καλεί να ενωθεί κι αυτή μαζί του και να εξυψωθεί προς το άπειρο.
Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα αναπτύχθηκε και ο Φιλελληνισμός που στηρίχτηκε σε μία εξιδανικευμένη μορφή αρχαιολατρείας και που συχνά έδωσε τη θέση του σε μία βαθιά απογοήτευση, όταν οι ιδεολόγοι φιλέλληνες βρέθηκαν μπροστά στην πραγματικότητα της επαναστατημένης Ελλάδας.
Με την απελευθέρωση, ήταν επόμενο οι λογοτέχνες και οι ποιητές μιας ελληνικής κοινωνίας που αναζητούσε τον βηματισμό της γεμάτη ενθουσιασμό αλλά και πόθο να αποτελέσει τμήμα της δυτικής διανόησης και καλλιτεχνίας, να ακολουθήσουν τις ρομαντικές τάσεις.
Με το τέλος του αγώνα η πνευματική ζωή του Ελληνισμού βρισκόταν θρυμματισμένη. Στα ταραγμένα χρόνια που ακολούθησαν αρχίζει δειλά-δειλά η ανασυγκρότηση. το πνεύμα περνάει στην ηλικία της λογικής. Στα απομνημονεύματά και την ιστοριογραφία γίνεται προσπάθεια να καταγράφει η μνήμη να κριθούν οι πρωταγωνιστές. Η συγκομιδή είναι πλούσια. Ωστόσο στην ποίηση η κατάσταση είναι διαφορετική. Στα Επτάνησα υπάρχει ο Σολωμός. Πίσω του μία μεγάλη σειρά επιγόνων. Γλώσσα τους η δημοτικής. Αλλά για πολύ χρόνο η επτανησιακή ποίηση θα μείνει η περιορισμένη σε τόπο και επιδράσεις. Θα πρέπει να φτάσουμε στα πρόθυρα της μεγάλης στροφής του 1880 για να δούμε να γονιμοποιηθεί τα πνεύματα στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Στην απελευθερωμένη Ελλάδα του 1830 είναι δύσκολο να γεννηθεί μία καινούργια ποίηση. Στην πνευματική ζωή δεσπόζουν για πολλά χρόνια οι Φαναριώτες. Οι ιδεολογικές και αισθητικές προτιμήσεις είναι, είτε νεοκλασικές είτε ρομαντικές. Η κατεύθυνση τους απορρέει από την τάξη τους, αλλά και από την παιδεία τους και το πνεύμα των καιρών. Πολλοί από αυτούς είναι φυγάδες. Άλλοι έρχονται από την Πόλη, άλλοι από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες, άλλοι από την Ευρώπη και τον ρομαντισμό, που μεσουρανεί, ιδιαίτερα στη Γαλλία. Τον καλλιεργούν με ελάχιστη πρωτοτυπία. Από την τεράστια παραγωγή 60 περίπου ολόκληρων χρόνων, ελάχιστοι στίχοι σήμερα επιζούν, έτσι ακόμα αν κοιτάξει κανείς στον ελληνικό Ρομαντισμό με αισθητικό και κριτικό βλέμμα, πολύ εύκολα θα δει όλες του τις αδυναμίες: άγονος μιμητισμός, φτώχεια έμπνευσης, εκφραστική αδυναμία, λογιότητα.
Ωστόσο ο ελληνικός Ρομαντισμός υπήρξε κάτι περισσότερο από όλα αυτά: Υπήρξε ύφος ζωής και ακόμη ένας πνευματικός χώρος στον οποίον ασκήθηκε μία έντονη, συχνά παράφορη, αλλά και ενσυνείδητη κριτική των ελληνικών μας πραγμάτων. Τούτο ταύτισε το ρομαντισμό με ένα σεβαστό τμήμα της νεότερης ιστορίας μας. Χρονολογικά μπορούμε να δεχτούμε για αυτόν την οριοθέτηση του Παλαμά. Άρχισε στα 1831 με την έκδοση του «Οδοιπόρου» του Σούτσου και τελείωσε στα 1880 με το ποίημα που απήγγειλε για το Βύρωνα στο Μεσολόγγι ο Αχιλλέας Παράσχος. Κάλυψε δηλαδή τις δύο πρώτες μεταπελευθερωτικές γενεές. Χρονολογικά πάντοτε η περίοδος αυτή μπορεί να χωριστεί σε δύο μικρότερες:
Τον πρώιμο Ρομαντισμό εκπροσωπούν Φαναριώτες. Το χρονικό αυτό διάστημα που φτάνει περίπου μέχρι την έξωση του Όθωνα το 1862, έχει έντονα πολιτικό χρώμα αλλά και συνάμα λυρικό. εκπρόσωποι του είναι ο Νερουλός, οι Ραγκαβήδες, οι Σούτσοι.
Ο ύστερος ελληνικός Ρομαντισμός εκπροσωπείται από τους ποιητές της αθηναϊκής σχολής Ορφανίδη, Βαλαβάνη, Καρασούτσα, Παπαρηγοπούλο, Βασιλειάδη, τους δύο Παράσχους. Χρονολογικά η περίοδος αυτή παρατείνεται μέχρι τον θάνατο του Αχιλλέα Παράσχου στα 1895. Χαρακτηριστικά του Ρομαντισμού αυτής της εποχής είναι η αμετροέπεια, η υπερβολή, ο στόμφος. Συχνά όμως και κάποια λυρικά σκιρτήματα δείχνουν ποιο θα μπορούσε να είναι το ξεκίνημα της ποίησης στο απελευθερωμένο κράτος δίχως τον ρομαντισμό.
Στην περίοδο αυτή ο Ρομαντισμός εγκαταλείπει την γλωσσική έκφραση της πρώτης περιόδου. Έρχεται πιο κοντά στην καθομιλουμένη. Αλλά η παραχώρηση αυτή δεν ανανεώνει την τέχνη του, τα μοτίβα μένουν τα ίδια. Ο αρρωστημένος έρωτας, ο θάνατος, η μελαγχολία ακόμα οι ατελείωτη αισθηματολογία. Ο Παράσχος, τελευταίος μεγάλος του ρομαντισμού, έχει όλες τις ακρότητες και τις λίγες αρετές του. Ωστόσο, αν και ο Ρομαντισμός ξενόφερτος και δημιουργικός όπως ήταν, πέθανε οριστικά μαζί του, δεν μπορούμε να πούμε ότι χάθηκε δίχως ίχνη. Οι ποιητές της μεγάλης στροφής των αρνήθηκαν ενσυνείδητα, αλλά ο ρομαντισμός έπαιζε στο έργο τους. Άμεσο παράδειγμα ο Παλαμάς.
Τίποτε όμως δεν κρίνεται απομονωμένο. Ο Ρομαντισμός στα Ελληνικά γράμματα μπορεί να μην έδωσε δείγματα μεγάλης γραφής, ούτε κατά διάνοια εφάμιλλα των μεγάλων ευρωπαίων λογοτεχνών. Το κίνημα του Ρομαντισμού άνοιξε όμως έναν δρόμο που άρχισε να δίνει τα πρώτα βήματα αξιόλογης ποίησης στα τέλη του 19ου αιώνα και οδηγήθηκε σε μεγάλη ακμή κατά τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα σε μία εξέλιξη που δεν σταμάτησε καθόλη τη διάρκεια του περασμένου αιώνα με αποκορύφωμα τα δύο Νόμπελ ποιήσεως αλλά και μία πολύ μεγάλη ποιητική παραγωγή.
Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2020
Bridle - Χαλινάρι
I am not a donkey
Don't need a bridle
I'm just a simple man
Who wants to be idle
Δεν είμαι γομάρι
Να θέλω χαλινάρι
Είμαι απλός άνθρωπος
Που θέλει να μένει άπραγος
Επέλεξε Αποφάσεις
https://searchingthemeaningoflife.wordpress.com/2020/12/08/choose-decisions/#more-18069
Χιονόμπαλα κατηφορίζει την πλαγιά
και μεγαλώνει και μεγαλώνει
Με αποφάσεις ολότητας ζωής
Με κυνηγάει, την αποφεύγω, με πλακώνει
Την σταματώ, την αγκαλιάζω, λιώνει
Με χρώμα του έρωτα την ντύνω και ματώνει
Στη σκουληκότρυπα χωράει
Σε άλλο σύμπαν νέα αρχή μορφώνει
Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2020
Walk 'n' Talk - Περπατώ Και Μιλώ
Let me walk
If you love me
Do not talk
It's not that
I love walking
But I can't
stand you talking!
Να περπατήσω άσε με
Σώπασε,
αν με αγαπάς
Δεν είναι τόσο,
ότι μ' αρέσει να περπατώ
Όσο ότι δεν αντέχω
να σ' ακούω να μιλάς
“Ο ψαλμός”
https://www.inagnps.gr/%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7/%CE%B1%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7/item/217-%E2%80%9C%CE%BF-%CF%88%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CF%8C%CF%82%E2%80%9D.html
“ Πόσο όμορφα στ´ αυτιά μου
άκουγα τη φωνή σου,
τα θεϊκά τα λόγια σου,
την πλούσια ζωή σου!
Σαν να ξημερώνει στο σκοτάδι
και η γη να ξαγρυπνά,
σαν να τραγουδά τριζόνι
και ο ήλιος να γελά ...
Στ´ απόνερα του βάλτου
η βάρκα συναντά
την κιβωτό του αδερφού,
το χέρι του Θεού.
Ξυπόλυτη σε ψάχνω
να δροσιστώ,
πηγές να ζωγραφίσω
για να γιατρευτώ.
Στην πείνα μου επάνω
θ’ αποκοιμηθώ
θα γείρω, θα σε ψάξω
παρηγοριά να βρω.
Γράψε μου ακόμα κι άλλο,
παρέα σου να διπλωθώ,
τραγούδα λίγο ακόμα
την κόλαση να φοβηθώ...
Μίλα μου κι άλλο, κι άλλο,
να μην ξεγυμνωθώ,
στα πόδια σου να ρίξω
ετούτο τον ψαλμό.
Στα άλλοτε, στα χτες, στα τωρινά
κάνε την προσευχή σου
να μη με δεις ξανά ...
ποίημα Αδαμαντίας Μαρκαναστασάκη
23/11/2015
Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2020
A home - Ένα σπιτικό
Building
A home
In the shadows
This starless night
Feeling almost
Complete
Χτίζω
Ένα σπιτικό
Μέσα στις σκιές
Νύχτα δίχως άστρα
Νιώθω σχεδόν
Ολοκληρωμένος
Λόρδος Βύρων και φύση
https://edromos.gr/i-fysi-sto-ergo-tou-lordou-vyrona/
Του Γιάννη Σχίζα
«Η Τέχνη, η Ελευθερία, η Δόξα σβήσανε
μα η φύση είναι πάντα ωραία»
«Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ», δεύτερο άσμα, στροφή 87
Ο Τζωρτζ Γκόρντον, Λόρδος Βύρων, έζησε τη μικρή αλλά περιεκτική ζωή των 36 χρόνων (1788-1824) μέσα στα πλαίσια μιας εποχής που φιλοξένησε πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ανατροπές. Έζησε μια περίοδο «επιτάχυνσης της ιστορίας», με ιδεολογικά άλματα αλλά και πισωγυρίσματα, με κύριο χαρακτηριστικό την αμφισβήτηση της «φεουδαρχικής τάξης πραγμάτων» και την ανάδυση ενός νέου Δημοκρατικού Ανθρωπισμού. Η ανήσυχη φύση του τον ώθησε στην υπεράσπιση οικουμενικών πολιτιστικών αξιών – όπως έδειξε η πολεμική του κατά του Έλγιν για την υπόθεση των γλυπτών του Παρθενώνα. Στο ποίημά του «Η κατάρα της Αθηνάς» θα υπερασπίσει την «φυσική χωροθέτηση» των μαρμάρων του Παρθενώνα στον γενέθλιο χώρο τους και θα καταγγείλει με συγκλονιστική λιτότητα τον Σκωτσέζο Λόρδο που αφαίρεσε «ό,τι Γότθος, Τούρκος, Χρόνος είχε αφήσει»…
Η δημιουργική πορεία του Βύρωνα εντάσσεται στο μεγάλο ρεύμα του Αγγλικού Ρομαντισμού, του οποίου αφετηριακή πράξη θεωρείται η δημοσίευση των Lyrical Ballads (1798) από τους Wordsworth και Coleridge. Ο Ρομαντισμός, λογοτεχνική σχολή και όχι μόνο, θα αναδυθεί μέσα στις συνθήκες της βιομηχανικής επανάστασης, με την ρευστότητα των καταστάσεων και την κινητικότητα των ιδεών, με την έντονη αλλαγή των κοινωνικών και παραγωγικών σχέσεων. Στη νέα κατάσταση η έκπτωση της γραφικότητας προς όφελος στυγνών παραγωγικών εγκαταστάσεων μέσα σε δύσμορφες και ανθυγιεινές περιοχές, η εμφάνιση ακραίων μορφών πλουτισμού αλλά και φτώχειας, διαμορφώνουν νέες αντιπαλότητες. Η παραδοσιακή κοινωνία με τις παγιωμένες μορφές χώρων και τοπίων, θα υποστεί δραματική αλλαγή. Δημιουργούνται σημαντικές «οπισθέλκουσες» δυνάμεις, γενικώς «φευγάτες» από την παρούσα κατάσταση, που όμως δεν είναι «οπισθοδρομικές» με το συνηθισμένο νόημα, που δεν συμπλέουν με τη φεουδαρχία.
Οι εργαζόμενοι των αρχών του 19ου αιώνα δεν διαθέτουν ψήφο, δεν έχουν δικαίωμα να συνδικαλίζονται, δεν είναι φιλικοί με τα νέα μηχανικά συστήματα. Γι’ αυτό και συχνά εκφράζουν την αντίθεσή τους καταστρέφοντας τις μηχανές που τους εκτοπίζουν από τη παραγωγή ή που κάνουν δύσκολη τη διαπραγματευτική τους θέση έναντι της εργοδοσίας. Ο Βύρων θα ξεσπαθώσει από το βήμα της Βουλής των Λόρδων (Φεβρουάριος 1812) εναντίον νομοσχεδίου που πρόβλεπε την ποινή του θανάτου κατά των «Λουδιτών» εργατών – γνωστών για τη δράση τους εναντίον των μηχανών. «Ονομάστε, αν θέλετε, τους ανθρώπους αυτούς όχλο, αλλά μην ξεχνάτε, ότι ένας όχλος εκφράζει πολύ συχνά τα αισθήματα του λαού», θα πει στους Άγγλους αριστοκράτες, που «βολεύονταν» με την επιβολή εξωφρενικών ποινών παρά πάσα έννοια δικαίου.
Λίγο καιρό πριν στην Ελλάδα, η ευαίσθητη φύση του τον οδηγούσε σε μια τολμηρή πρωτοβουλία για τη σωτηρία κάποιας μοιχαλίδας Τουρκάλας, που μεταφερόταν από στρατιωτικό απόσπασμα στο Φάληρο για να υποστεί τη θανατική ποινή δια πνιγμού (Σιμόπουλος). Αυτή η βαθύτατη ανθρωπιά του νεαρού λόρδου δεν έπαυε να συνταιριάζει στη ψυχική του ταυτότητα και τα στοιχεία μιας άλλης αγάπης, όπως αυτής προς την φύση. Και η ποιητική ιδιοσυγκρασία του τον οδηγούσε σε μια αισθητική ανάγνωση του φυσικού χώρου, μέσα σε συνθήκες όπου η βιομηχανική επανάσταση ανέτρεπε τη γραφικότητα της βρετανικής υπαίθρου.
Κινηματίας, ερωτικός, φίλος της φύσης…
Ο Βύρων δόθηκε στα κινήματα ως γόνος μιας περιόδου «μεταρουσσωϊκής», που είχε υποστεί τις επιδράσεις του Γαλλικού Διαφωτισμού και ασπάζονταν τις ιδέες του Γάλλου φιλοσόφου για την ισότητα των ανθρώπων ως συνέπεια της ίδιας της φύσης τους. Ταυτόχρονα έστεκε σε απόσταση από την αυτοκρατορική Γαλλία των κατακτητικών πολέμων, από τον Ναπολέοντα που κατά τη γνώμη του μπορούσε αλλά τελικά δεν έγινε ένας Ευρωπαίος Ουάσιγκτον, ένας απελευθερωτής της εποχής…
Όμως οι νέες πολιτικές ιδεολογίες δεν απορροφούσαν ολοκληρωτικά την ενέργεια του νεαρού λόρδου. Το στυλ του μονοδιάστατου «ακτιβιστή-διανοούμενου» δεν του πήγαινε. Ο πλούσιος και «πολυσχιδής» ερωτισμός του, ιδιαίτερα έκδηλος όταν π.χ. έγραφε στον φίλο του Drury το 1810 ότι «πεθαίνει από έρωτα για τρία κορίτσια, τρεις αδελφές Ελληνίδες στην Αθήνα», σόκαρε τα κυρίαρχα ήθη… Ο Βύρων δεν θα αλλάξει χαρακτήρα ακόμη και μετά τα πρώτα νεανικά του χρόνια. Μετά το μεγάλο του ταξίδι στις χώρες της Μεσογείου θα επιστρέψει στην Αγγλία όπου επίσης θα «καλοπεράσει» διαρκώς ερωτευόμενος και διαρκώς χωρίζοντας. Λίγα χρόνια αργότερα, στην Ιταλία όπου θα μεταβεί με τον ποιητή Σέλλεϋ (1816) και θα συμμετάσχει στο κίνημα των Καρμπονάρων, δεν θα παραλείψει να κάνει και ένα εξώγαμο παιδί…
Ο Βύρων δόθηκε στα κινήματα ως γόνος μιας περιόδου «μεταρουσσωϊκής», που είχε υποστεί τις επιδράσεις του Γαλλικού Διαφωτισμού και ασπάζονταν τις ιδέες του Γάλλου φιλοσόφου για την ισότητα των ανθρώπων ως συνέπεια της ίδιας της φύσης τους. Ταυτόχρονα έστεκε σε απόσταση από την αυτοκρατορική Γαλλία των κατακτητικών πολέμων, από τον Ναπολέοντα που κατά τη γνώμη του μπορούσε αλλά τελικά δεν έγινε ένας Ευρωπαίος Ουάσιγκτον, ένας απελευθερωτής της εποχής…
Όμως πέρα από αυτές τις «επιδόσεις», ο ακτιβιστής και ερωτικός αριστοκράτης «ανήκεν εις την φύση» – θα λέγαμε με καβαφικούς όρους. Τη φύση που αποθεώνοταν από τους Ρομαντικούς στοχαστές, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό ώστε να παράγει πρώιμες «ζωοφιλικές» απόψεις και να εκθειάζει τα φυσικά δικαιώματα όλων των όντων. Οι Ρομαντικοί κάποτε πήγαιναν αντίθετα και στο κυρίαρχο, «ανθρωποσωβινιστικό» ρεύμα της εποχής τους, εμπνεόμενοι από τις πλέον «ταπεινές» υπάρξεις του κόσμου: Παράδειγμα ο Κόουλριντζ που στιχουργούσε για ένα απλό γαϊδουράκι ή ο Σκωτσέζος Μπερνς, που αναφερόταν σε μια ποντικίνα των αγρών (!) υπερασπίζοντας το δικαίωμά της να ζει και να απολαμβάνει ό,τι προσφέρει η φύση, σε αντίθεση με τον άνθρωπο-διώκτη της, που διατάρασσε την αρμονία και οικονομία της φύσης. Υπό την επίδραση του ίδιου, φυσιοκρατικού πνεύματος, μερικά χρόνια αργότερα ο Βύρων θα ξιφουλκήσει ενάντια στους διαχωρισμούς ανθρώπου από άνθρωπο υψώνοντας στο ποίημα «Το νησί» τον εμβληματικό στίχο: «η φύση ένα έθνος τέκνων της αναγνωρίζει»… Αυτή η «αντιεθνικιστική» δήλωση στοχεύει να υπογραμμίσει την ενότητα που κρύβεται πίσω από τη διαφορετικότητα των ανθρώπων, και όχι να δημιουργήσει για τον νεαρό λόγιο ένα «ιδεολογικό καταφύγιο», μια σχέση «ίσων αποστάσεων» από τους αγώνες της εποχής του. Ο Βύρων δεν είναι ο διανοούμενος οπορτουνιστής, που κρύβεται πίσω από «αβλαβείς» γενικότητες…
Η φυσιολατρία ως εμβάθυνση στη διαφορετικότητα της φύσης
Η φύση έχει πολλές εκδοχές και όψεις, των οποίων η αναγνώριση και αξιολόγηση προϋποθέτει φυσιολατρική παιδεία. Η ενασχόληση με τη φύση είναι μια διαρκής εμβάθυνση στη διαφορετικότητά της, μια διαρκής διαμόρφωση και δήλωση «προτιμήσεων». Αυτή η βασική τάση διαποτίζει το πνεύμα του Βύρωνα, που παρατηρεί, συγκρίνει, αναγνωρίζει, επισημαίνει ιδιαιτερότητες και μοναδικότητες. Ο νεαρός λόρδος βιώνει τη μεγάλη «πασαρέλα» των γήινων τοπίων και των μετεωρολογικών σκηνικών, επιβραβεύει και απορρίπτει. Σε ένα γράμμα προς τον Hodgson τον Ιανουάριο του 1811 θα εκφράσει την ιδιαίτερη σχέση του με τη μορφή του αττικού χώρου, και από την οπτική γωνία του καταλύματός του, που βρίσκεται στο μοναστήρι των Καπουτσίνων, θα κάνει μια λιτή αλλά έντονα ποιητική δήλωση: «Μπροστά μου έχω τον Υμηττό, πίσω μου την Ακρόπολη, δεξιά μου το ναό του Δία, μπροστά το Στάδιο, αριστερά μου την πόλη. Έ, κύριε! Αυτό θα πει τοπίο, αυτό θα πει γραφικότητα!». Στις σημειώσεις που κρατούσε για το ποίημα «Τσάϊλντ Χάρολντ» θα δώσει μια ακόμη νότα προτίμησης: «Πέρα από τη μαγεία που ασκεί το όνομα, και όλους τους συνειρμούς που θα ήταν δασκαλίστικο και περιττό να απαριθμήσει κανείς, οι ίδιες οι συνθήκες στην Αθήνα αρκούν για να την κάνουν τη μεγάλη αγάπη κάθε ανθρώπου που αγαπά την τέχνη ή την φύση. Το κλίμα, εμένα τουλάχιστον, μου φάνηκε μια ατέλειωτη άνοιξη»…
Ο Βύρων εντάσσεται στη μεγάλη χορεία των περιηγητών, που βιώνουν και εκθειάζουν ένα διάσημο κλίμα, όπως αυτό της Αττικής. «Το κλίμα, εμένα τουλάχιστον, μου φάνηκε μια ατέλειωτη άνοιξη», γράφει σε μια από τις σημειώσεις του. Στις αρχές του 19ου αιώνα , ο ερχομός στην Αθήνα και στην Ακρόπολη ήταν το όνειρο του κάθε δυτικού περιηγητή και ιδιαίτερα των γόνων των αριστοκρατικών οικογενειών, που μετά την αποφοίτησή τους από τα κολέγια συμπλήρωναν την παιδεία τους με πολύμηνα ταξίδια στην Ανατολή. Οι επισκέπτες της Αττικής εντυπωσιάζονταν από τον αρμονικό συνδυασμό φύσης και αρχαίας τέχνης μέσα σε ένα σκηνικό αραιοκατοίκησης, όπου ήταν έκδηλη η υπεροχή των ένδοξων ερειπίων του παρελθόντος έναντι των σύγχρονων κατασκευών. Ο Henry Holland, περιηγητής στα 1812-13, θα σημειώσει: «Κι αν ακόμη δεν μπορείς να αξιολογήσεις τα αρχαία λείψανα, μπορείς να θαυμάσεις την κοιλάδα του Κηφισού, το λόφο του Κολωνού και την κορυφογραμμή του Υμηττού, να αγναντέψεις από τη μια τη θάλασσα της Σαλαμίνας και από την άλλη τα υψώματα της Φυλής». Ο Σιμόπουλος βεβαιώνει ότι ο Βύρων συγκινείτο περισσότερο από το «ζωντανό» ελληνικό τοπίο των καιρών του παρά από τα λείψανα της κλασσικής εποχής, ίσως από αντίδραση σε ένα πνεύμα που «βρισκόταν εκείνα τα χρόνια σε πλήρη άνθιση και καλλιεργούσε τις ονειροπολήσεις και τις αρχαιόπληκτες αισθηματολογίες». Ο Σιμόπουλος θα υπογραμμίσει αυτό τον προσανατολισμό του ποιητή και ταξιδευτή παραθέτοντας μια στροφή του «Τσάιλντ Χάρολντ», που αναφέρεται στην Αττική:
«τόσο γαλάζιος που είναι ο ουρανός σου,τόσο άγριοι οι βράχοι σου
τ’άλση σου μελιχρά και οι κάμποι σου ολοπράσινοι,
καρπίζει η ελιά καθώς στης Αθηνάς τα χρόνια
κι ο Υμηττός το θησαυρό του το μελένιο πάντα σου χαρίζει.
Το μυρωμένο πυργοστάσι του και τώρα χτίζει
Το λεύτερο μελίσσι, έτσι ως πεταρίζει πάνω απ’ το βουνό σου.
Σαν και τότε ο Απόλλωνας χρυσώνει
Τ’ ατέλειωτά σου καλοκαίρια
Κι ακόμη στραφταλίζουν κάτω απ’ τις αχτίδες του τα πεντελίσια μάρμαρα.
Η Τέχνη, η Ελευθερία,η Δόξα σβήσανε
μα η φύση είναι πάντα ωραία»….
* Το κείμενο αυτό είναι μετεξέλιξη ομότιτλου άρθρου που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Άρδην», Σεπτέμβριος 2004. Επίσης αποτέλεσε τη βάση εισήγησης που έγινε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (16/4/2007) με αφορμή τα 200 χρόνια από το ξεκίνημα της ποιητικής δημιουργίας του Βύρωνα. Στο επόμενο φύλλο θα δημοσιευτεί το δεύτερο μέρος του κειμένου.
Βιβλιογραφία – Πηγές:
Κυριάκου Σιμόπουλου, «Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα», τόμοι Γ1 και Γ2, Εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 1999
«The Norton Anthology of English Literature», fourth edition, volume 2, «The Romantic period», New York, 1979
M.Byron Raizis, «From Caucasus to Pittsburgh – The Prometheus theme in British and American Poetry», Gnosis Publishing Co.
«Μπάϊρον εναντίον Έλγιν», συλλογικό έργο σε επιμέλεια Πάνου Τριγάζη, με κείμενα των Graham Binns,Ken Coates, Αικατερίνη Δούκα–Καμπίτογλου, Ελένη Καρασαβίδου, Ευγενία Κεφαλληναίου, Χριστίνα Ντόκου, Μάριος-Βύρων Ραΐζης, Πέπη Ρηγοπούλου, Εκδόσεις Ταξιδευτής, Αθήνα 2004
Αγγελικής Κόκκου, «Ξένοι περιηγητές στην Αττική», Καθημερινή, «Επτά ημέρες», 31/12/1999.
Μάριου-Βύρωνα Ραΐζη, «Αγγλόφωνη Φιλολογία – Συγκριτικές μελέτες», Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1981.
Ιός, «Ελευθεροτυπία», 2/5/1999, απόσπασμα από τη μονογραφία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου «Ο Λόρδος Βύρων. Η ζωή και το έργο του», 1983.
«Όλυμπος, κείμενα και εικόνες δύο αιώνων», σε επιμέλεια Σάκη Κουρουζίδη, εκδόσεις Πιερική Αναπτυξιακή Α.Ε, 2001.
Ρένα Δούρου, «Φιλέταιρος εαυτώ», «Αυγή» 30/5/2004
Γ.Σ. Καιροφύλα, Σ.Γ. Φιλιππότη, «Το σπαθί του Λόρδου Βύρωνος», Αθηναϊκό Ημερολόγιο 1996, εκδόσεις «Φιλιππότη», Αθήνα 1996
Λόρδου Μπάϋρον, «επιστολές από την Ελλάδα», εκδόσεις Ιδεόγραμμα, Αθήνα 1996
Γιάννη Σχίζα, «Άνθρωπος για όλες τις εποχές», Αυγή 20/4/2007
Γιάννη Σχίζα, «Αττική», εκδόσεις Σαββάλα, Αθήνα 1996
Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2020
Dead calm - Πλήρης νηνεμία
Don't want to gaze at the stars
Don't want to be a man on the Mars
Don't want to own unimaginable wealth
Don't even care about my mental health
Don't want to hold the world in my palm
I just wish to live my life in dead calm
Δεν θέλω τα άστρα ν' ατενίζω
Δεν θέλω στον Άρη να σεργιανίζω
Δεν θέλω τα πλούτη τα αμύθητα
Δεν με νοιάζει αν μείνω στα αζήτητα
Δεν θέλω να κρατώ του κόσμου τα ηνία
Θέλω μόνο να ζήσω σε τέλεια νηνεμία
Στον Άγιο Νικόλαο τον μέγα Θαλασσάρχη
https://www.pemptousia.gr/2020/12/ston-agio-nikolao-ton-mega-thalassarchi/
Καλησπερίζουμε εσάς που ήρθατε απόψε
εδώ να εορτάσουμε τον μέγα Ιεράρχη,
τον άγιο Νικόλαο, τον μέγα Θαλασσάρχη.
Μας τίμησε ο άγιος σήμερα να χαρούμε,
να τον επροσκυνήσουμε, διπλά να ευφρανθούμε.
Ο άγιος της προσευχής και της ελεημοσύνης,
νηστείας και αγρυπνίας οδηγός,
φιλευσπλαχνίας άβυσσος αυτός,
του Θείου λόγου κήρυκας λαμπρός.
Ο άγιος Νικόλαος στύλος στερρός
της Πίστεώς μας, υπερασπιστής
των αδυνάτων, πτωχών, χηρών και ορφανών,
των αιχμαλώτων ελευθερωτής.
Προστάτης των ψαράδων, των ναυτικών,
ταξιδιωτών της θάλασσας,
μυροβλύτης, μέγας θαυματουργός.
Τα χαρίσματά σου άγιε
δώρα του Αγίου Πνεύματος,
απλόχερα μας προσφέρεις
με τις θαυματουργίες σου.
Άγιε Νικόλαε, σήμερα γιορτάζουνε
πολλοί που φέρουν τ’ όνομά σου,
ζώντες, κεκοιμημένοι.
Ευχές και προσευχές προσφέρουμε
σ’ αυτούς τους αδελφούς μας
κι εσύ πάντα να είσαι δίπλα τους,
προστάτης, βοηθός τους.
Και δω, σε τούτη τη γωνιά της γης,
την άγια και ηρωική Νικόλαε Ιεράρχα,
σκύψε και δες μας στοργικά σαν αδελφός, σαν φίλος.
Μην μας αφήνεις άγιε, μην μας εγκαταλείπεις!
Ουρανία Μπούρτζινου