Last night in a seamy bar I was drinking with a star A planet, not a singer or an actor Smiling like a nuclear reactor Is my imagination bizarre ? Πήγα χθες για ένα ποτό Μ'ένα αστέρι μου γνωστό Όχι διάσημο,μα με πλανήτη Που'χει τον ουρανό για σπίτι Να με πεις τρελό δεν είν' σωστό
http://aggouridaki.blogspot.com/2018/10/blog-post_7.html Λίμερικ ονομάζεται ένα είδος ποίησης, με χαρακτηριστική, σύντομη, χιουμοριστική σύσταση μίας στροφής πέντε στίχων και ομοιοκαταληξία. Τα ποιήματα του είδους λίμερικ διηγούνται μια σύντομη ιστορία και καταλήγουν σε ένα ανέκδοτο. Είναι αυτά που προσεγγίζουν το σουρεαλισμό και είναι πρωτοποριακά ως προς το ύφος. Πρόκειται για ποιήματα σατιρικά ή απλώς κωμικά, «χωρίς νόημα», στα οποία συνυπάρχει το λογικό με το παράλογο, το δυνατό με το αδύνατο, το πιθανό με το απίθανο. Φαίνεται ότι βασικό στόχο έχουν να καλλιεργήσουν τη φαντασία του παιδιού, να του εμπνεύσουν το χιούμορ και να το καθοδηγήσουν σε φαντασιακούς αρχικά και στη συνέχεια σε λογικούς/κριτικούς συνδυασμούς λέξεων. Τα λίμερικ πρωτοδημοσιεύτηκαν στην Αγγλία,με ρίζες από παραδοσιακές φόρμες στα 1719. Αναγνωρίστηκαν ως δόκιμο ποιητικό είδος το 1846, με το έργο του Εδουάρδου Ληρ ( Edward Lear): «το βιβλίο των ανοησιών» (The book of nonsense). Το έργο αυτό πρόσφερε στην ποίηση μια ανάλαφρη, παιχνιδιάρικη διάσταση και μια πρωτόγνωρη ελευθερία. Στην Ελλάδα, πρώτος που αποπειράθηκε να γράψει λίμερικ είναι ο Γιώργος Σεφέρης. Μάλιστα, πήγε να αποδώσει τον όρο στα ελληνικά με τη λέξη “λόληρογημα“, συνδυάζοντας το όνομα του Λιρ με τη λέξη “λήρος”, που σημαίνει τρελή κουβέντα, ασυνάρτητα λόγια. Το 1975 εξέδωσε μια συλλογή από λίμερικ, με τον τίτλο “Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά“. Για τον Σεφέρη, τα λίμερικς με το πνεύμα του παραλόγου, του σαρκασμού, του κωμικοτραγικού που τα διακρίνει είναι μια συνειδητή αντίσταση στο ρεαλισμό, ένα αντίβαρο στο αδιέξοδο, στη σκληρότητα και στο παράλογο της πραγματικότητας του πολέμου.
Your eyes The eyes of Bastet An anchor in the chaotic ocean of Apophis You,princess of life Mistress of hermetic rituals Lioness of the dreamland Τα μάτια σου Τα μάτια της Μπαστέτ Μιαν άγκυρα στον χαοτικό ωκεανό του Άποφι Εσύ,πριγκίπισσα της ζωής Κυρία των ερμητικών τελετουργικών Λέαινα της χώρας των ονείρων
Doesn't matter if you have money or not We all will end up buried in our family plot Grim Reaper is coming for every one of us Raise up your glasses and let us drink a lot Πλούσιοι και φτωχοί ποιο μας χωρίζει κόμμα; Όλους θα μας βάλουνε βαθιά μέσα στο χώμα Πάντοτε για το Θεριστή θα είμαστε το στάρι Ανοίχτε τα κρασοβάρελα να γίνουμ' όλοι λιώμα
Ένα κλεμμένο βιβλίο του 15ου αιώνα από τον φημισμένο Πέρση ποιητή Χαφέζ έχει ανακαλυφθεί από έναν Ολλανδό καλλιτεχνικό ντετέκτιβ μετά από μια διεθνή «κούρσα ενάντια στον χρόνο», αναφέρει ο Agence France-Presse. Ο χρυσός όγκος αξίας περίπου ενός εκατομμυρίου ευρώ (1,1 εκατομμύρια δολάρια) βρέθηκε να λείπει από τη συλλογή ενός Ιρανού συλλέκτη μετά το θάνατό του στη Γερμανία το 2007. Ξεκίνησε μια δεκαετή αναζήτηση για ένα από τα παλαιότερα επιζόντα αντίγραφα του "Βιβλίου της Χαφέζ" - τα συλλεχθέντα έργα του ποιητή που παραμένει εξαιρετικά δημοφιλής στο Ιράν και έχει εμπνεύσει καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο. Αλλά ο Arthur Brand, που ονομάστηκε "Ιντιάνα Τζόουνς του Κόσμου της Τέχνης" για την ανίχνευση μιας σειράς χαμένων έργων, έβγαλε τελικά τον τόμο μέσω του σκοτεινού κλεμμένου υποκόσμου τέχνης, ανέφερε η AFP. "Αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό εύρημα για μένα, γιατί αυτό είναι ένα τόσο σημαντικό βιβλίο", δήλωσε ο Μπάρντ καθώς έδειξε στο AFP το ανακτημένο βιβλίο σε διαμέρισμα του Άμστερνταμ. Ο Χαφέζ, του οποίου το πλήρες όνομα είναι Σαμς αλ-Ντιν Μοχάμμαντ Χαφέζ Σιραζί, είναι ένας από τους πιο γνωστούς δεξιοτέχνες του μυστικισμού. Ο Αμερικανός συλλέκτης Ralph Waldo Emerson τον ονόμασε "Πρίγκηπα των Περσών ποιητών". Το «Βιβλίο του Χαφέζ» βρίσκεται στα περισσότερα ιρανικά σπίτια, όπου κατά παράδοση διαβάζεται κατά τη διάρκεια οικογενειακών εορτασμών για το Περσικό Νέο Έτος. Η κλοπή του χειρόγραφου, η οποία χρονολογείται από το 1462 έως το 1463, ανακαλύφθηκε από την οικογένεια του βιβλιοπώλη Τζφάρ Γκαζί αφού πέθανε σε ένα παλιό σπίτι στο Μόναχο το 2007. Ενώ έφυγαν από τον υπολογιστή του Γκαζί, συνειδητοποίησαν ότι ο απομονωμένος συνταξιούχος είχε πράγματι συγκεντρώσει εκατοντάδες αρχαία χειρόγραφα - αλλά ότι όλα είχαν φύγει. Το 2011, η γερμανική αστυνομία ανακτούσε 174 χειρόγραφα από αυτά που βρέθηκαν στο σπίτι ενός άλλου Ιρανού συνταξιούχου που ήταν συγγενής του Γκαζί. "Αλλά το σημαντικότερο κομμάτι, ένα από τα παλαιότερα και πιο ακριβή αντίγραφα του διάσημου« Βιβλίου του Χαφέζ », εξακολουθούσε να λείπει», δήλωσε ο Brand. Η γερμανική αστυνομία το 2016 ανακοίνωσε μια επιβράβευση 50.000 ευρώ και εξέδωσε ένα φυλλάδιο που περιέγραφε το βιβλίο, αλλά μέχρι τα τέλη του 2018 δεν υπήρξε κανένα ίχνος. Στη συνέχεια, ο Μπράντ δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από έναν Ιρανό έμπορο, ζητώντας από τον Ολλανδό να τον συναντήσει «επειγόντως» στη Γερμανία. "Ο άνθρωπος μου είπε ότι τον επισκέφθηκαν δύο αξιωματούχοι που δήλωσαν ότι ήταν« συνδεδεμένοι με την Ιρανική πρεσβεία », δήλωσε ο Μπράντ. Σύμφωνα με το AFP, το Ιράν είχε ήδη δείξει ενδιαφέρον για την υπόθεση λέγοντας ότι θα χρησιμοποιήσει "όλα τα νόμιμα μέσα" για να πάρει πίσω τα χειρόγραφα που βρέθηκαν το 2011, αφού η Γερμανία έδωσε δύο πίσω, αλλά αποφάσισε ότι τα περισσότερα από τα υπόλοιπα ανήκαν νομίμως στον συλλέκτη. "Έπειτα από επικοινωνία με τον πληροφοριοδότη μου, ήξερα ότι το Ιράν ψάχνει επίσης για το αγνοούμενο βιβλίο και ξεκίνησα έναν αγώνα ενάντια στον χρόνο για να δω αν θα μπορούσα να το βρω πρώτος, καθώς το βιβλίο ανήκε στην οικογένεια του Γκαζί", δήλωσε ο Μπράντ. Ο Ολλανδός πέταξε στο Λονδίνο για να συναντήσει έναν ανώνυμο άντρα "που έγινε εξαιρετικά νευρικός" όταν του έδειξε το φυλλάδιο του χειρόγραφου που έλειπε και ομολόγησε ότι το είχε δει σε έναν φίλο του που το είχε πουλήσει σε έναν μεγάλο αγοραστή. Τότε οι Ιρανοί αξιωματούχοι ήταν επίσης στο Λονδίνο κάνοντας έρευνα σχετικά με το χειρόγραφο, δήλωσε ο Μπράντ. «Ο αγοραστής ήταν σοκαρισμένος και μανιασμένος, αφού του πούλησαν ένα κλεμμένο βιβλίο και τώρα όλοι μαζί, συμπεριλαμβανομένης της Ιρανικής κυβέρνησης, το έψαχναν», είπε ο Μπράντ. Φοβισμένος τότε ο αγοραστής πέταξε στο Παρίσι για να ζητήσει τα χρήματά του πίσω από τον αρχικό πωλητή. Όμως ο Μπράντ τον έπεισε να επιστρέψει στο Λονδίνο και τελικά ο συλλέκτης παρέδωσε το βιβλίο μέσω ενδιάμεσου φορέα στα τέλη του 2019. Ο Μάρτιν δήλωσε ότι θα μεταβεί στο Μόναχο για να επιστρέψει το βιβλίο στη γερμανική αστυνομία "Τα επόμενα βήματα συζητούνται επί του παρόντος μαζί με τους κληρονόμους" του Γκαζί, δήλωσε ο εκπρόσωπος της αστυνομίας Λούντβιχ Βάλντινερ στο AFP. Οι ειδικοί είπαν ότι αυτή η έκδοση θα μπορούσε να έχει μεγάλη ιστορική και λογοτεχνική αξία για τους μελετητές και τους θαυμαστές του Χαφέζ, τα έργα του οποίου δημοσιεύθηκαν μετά το θάνατό του. Το ανακτημένο βιβλίο είναι "ένα από τα χειρόγραφα που εξακολουθεί να υπάρχει", δήλωσε ο Dominic Parviz Brookshaw, αναπληρωτής καθηγητής της περσικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. "Είναι μια εξαιρετικά πρώιμη έκδοση - αν και όχι νωρίτερη - που καθιστά το έργο πολύ σπάνιο και πολύτιμο", δήλωσε ο Brookshaw στην AFP. Ο Shamseddin Mohammad είναι γνωστός με το όνομα Χαφέζ, που σημαίνει εκείνον που απομνημονεύει ένα βιβλίο. Του δόθηκε ο τίτλος, διότι μπορούσε να απαγγείλει από έξω το θείο Κοράνι. Θεωρείται ως ένας από τους κύριους πυλώνες των τραγουδιών γιάζαλ ή αγάπης, σχεδόν ισοδύναμων με την ωδές, στην περσική ποίηση.
Εκεί όπου η σκέψη είναι άφοβη και το κεφάλι στέκει ψηλά. Εκεί όπου η γνώση είναι λεύτερη. Εκεί όπου ο κόσµος δεν έχει κομματιαστεί από τους στενούς τοίχους των σπιτιών. Εκεί όπου οι λέξεις πηγάζουν απ’ τα βάθη της αλήθειας. Εκεί όπου ακάµατη η προσπάθεια απλώνει τα χέρια προς την τελειότητα. Εκεί όπου το καθαρό ρυάκι της λογικής; δεν έχει χάσει το δρόµο του στην άγονη έρηµο της νεκρής συνήθειας. Εκεί όπου ο Νους οδηγηµένος από Σένα σε διαρκώς ευρύτερη σκέψη και καρποφόρο δράση. Σ’ αυτόν τον Ουρανό της Λευτεριάς. βοήθησε πατέρα, ν’ αναστηθεί η πατρίδα µου. Αυτή είναι η προσευχή µου σε Σένα Κύριε. Χτύπα, χτύπα στη ρίζα κάθε μικροπρέπεια στην καρδιά µου Δώσ’ µου τη δύναµη ν’ αποδέχοµαι ελαφρά τις χαρές και τις λύπες. Δώσ’ µου τη δύναµη να προσφέρω και να υπηρετώ µόνον απ’ αγάπη. Δώσ’ µου τη δύναµη να µην εγκαταλείψω ποτέ τους φτωχούς και να µη λυγίσω ποτέ τα γόνατα µπροστά στην αλαζονεία των ισχυρών. Δώσ’ µου τη δύναµη να υψώνω την σκέψη µου πάνω απ’ τις καθηµερινές µικρότητες. Κι’ ακόµα δώσ’ µου τη δύναµη να υποτάξω τη δύναµή µου, µε αγάπη, στην δικιά ΣΟΥ θέληση. Σημείωση του εκδότη Εκεί που το μυαλό είναι χωρίς φόβο (μπεγκάλι: চিত্ত যেথা ভয়শূন্য, προφορά: Chitto Jetha Bhoyshunno, αγγλική μεταγραφή: Where the mind is without fear) είναι ένα ποίημα που γράφτηκε από τον Ραβιντρανάθ Ταγκόρ πολύ πριν από την ανεξαρτησία της Ινδίας και αντιπροσωπεύει το όραμα του Ταγκόρ για μια νέα και αφυπνισμένη Ινδία. Το αρχικό ποίημα δημοσιεύθηκε το 1910 και συμπεριλήφθηκε στη συλλογή Gitanjali του 1910 και, στην μετάφραση του Ταγκόρ, στην αγγλική έκδοση του 1912, για την οποία ο ποιητής βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1913.
I can turn lead to gold A coward to bold Alas,I'm in pain All of them in vain Still I remain bald Τον μόλυβδο μετατρέπω σε χρυσό Σε γενναίο μεταμορφώνω τον δειλό Μα πολύ με πονά Αυτή η ματαιότητα Το κεφάλι μου παραμένει φαλακρό
https://www.orthodoxianewsagency.gr/orthodoxes-provoles/etsi-omiloun-oi-agioi-gia-ton-xristo-iisous-o-sotir-mou-o-glykytatos-eros/ Έτσι ομιλούσαν οι Άγιοι της Πίστεώς μας για τον γλυκύτατατο Ιησού Χριστό μας. Ακολουθεί, ενδεικτικά, Ποίηση του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστού: Αλλ΄ ουδέ επιτρέπει, η γλώσσα λαλήσαι ούτε νους και καρδία, ψυχή και θελήσει, επειδή βασιλεύει η γλυκεία Αγάπη, Ιησούς ο Σωτήρ μου, ο γλυκύτατος έρως, και Πατήρ πλαστουργός μου και Άγιον Πνεύμα, ω Τριάς Παναγία, εν μονάδι τη Θεία, η ζωή της ψυχής μου και τρυφή της καρδίας, φωτισμός του νοός μου, ω Αγάπη τελεία, η πηγή της Αγάπης, η Ελπίς και η Πίστις, δίδαξόν με τον τρόπον του για πάντα να σε έχω, ναι γλυκεία Αγάπη, Ιησούς ο Σωτήρ μου, τούτο μόνον ειπέ μοι και άλλο πλέον δεν θέλω· διαρκώς να σε έχω, στους σους πόδας να πίπτω και γλυκά να φιλήσω τας πληγάς και τους ήλους.
Just a moment Our love lasted for a moment Now it's gone Another pearl in time's necklace Μόνο μια στιγμή Η αγάπη μας κράτησε μόνο μια στιγμή Χάθηκε πια Ένα ακόμα μαργαριτάρι στο περιδέραιο του χρόνου
If I could go back in time Would I take the right path ? Stop asking foolish questions Because for every choice There are million ways For things to turn bad Time is cold,invincible The finest predator Do not fight,ride it Αν μπορούσα το χρόνο να γυρίσω Θα τα έκανα όλα σωστά ; Σταμάτα ανόητες να κάνεις ερωτήσεις Γιατί κάθε επιλογή που κάνεις Με μυριάδες τρόπους Μπορεί σε κακό να καταλήξει Ο Χρόνος είναι ψυχρός,ανίκητος Ο τέλειος θηρευτής Μην τον πολεμάς,κάλπασε μαζί του
Time, the grand Arachne Weaves the web of fate Grafting into it death's venomous sting Here,kneels the arrogant man Before the temple of the past of the present and of the future, amen. Χρόνος, η μεγαλειώδης Αράχνη Υφαίνει τον ιστό της μοίρας μπολιάζοντάς τον με του θανάτου το ιοβόλο κεντρί Εδώ προσκυνά ο υπερφίαλος άνθρωπος Στο ναό του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, αμήν.
Άνεμοι στα πεύκα, φεγγάρια στα νερά, Δεν αφήνουν μήτε ίχνος μήτε σκιά. Μυαλό και σώμα κενά σαν κι αυτά. Πιάσε το-πιάσε την ηχώ του ανέμου. MINH TRI (TO MINH TRI)
The serpent eats its tail They turned the eagle to a snail Now our lives meet When they begin to split Against strong winds we sail Την ουρά του τρώει το ερπετό Σαλίγκαρο έκαναν τον αετό Τέμνονται οι ζωές μας τώρα Στου χωρισμού την ώρα Πλέουμε κόντρα σε άνεμο δυνατό
If the lamp of love sheds not its light onto faith Then for the believer,the Ceator laboured in vain Αν τη πίστη δε φωτίζει ο λύχνος της αγάπης Μάταια που κόπιασε για τον πιστό ο Πλάστης
Whatever I do I think it's boring Whoever I meet I find annoying I wouldn't mind take my own life But I believe that death is appalling Ό,τι κάνω το βρίσκω βαρετό Όποιον συναντώ ενοχλητικό Αλήθεια θα αυτοκτονούσα Μα βρίσκω το θάνατο φρικτό
I do not cry or weep Before my eternal sleep A wish unanswered my love To drink together one last sip Ούτε κλαίω ούτε και λυπούμαι Σε λίγο για πάντα θα κοιμούμαι Τελευταία θα μου μείνει πεθυμιά Μια γουλιά κρασί να μοιραστούμε
Imprisoned in a cell I have built on my own Even God cannot guide me to a redeeming Exodus For I do not dare to follow the long way through the desert So here I am,standing still petrified,lifeless A long forgotten statue left to my ruin A broken piece of clay Φυλακισμένος σε κελί που έχτισα μονάχος Ούτε κι ο Θεός δεν το μπορεί σε Έξοδο λύτρωσης να μ' οδηγήσει Γιατί ν' ακολουθήσω δεν τολμώ το δρόμο της ερήμου τον μακρύ Έτσι στέκομαι εδώ,ακίνητος πετρωμένος,χωρίς ίχνος ζωής Από καιρό ξεχασμένο άγαλμα αφημένο στη φθορά Ένα σπασμένο κομμάτι πηλού
Την 1η Οκτωβρίου 1949 στις τρεις το απόγευμα, ο Μάο Τσετούνγκ στο Πεκίνο, πάνω σε μια εξέδρα μπροστά από την πλατεία Τιενανμέν, ανήγγειλε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Οχι πολύ μακριά βρισκόταν στην κούνια του ένα μωρό δύο μηνών με το όνομα Ζάο Ζενκάι. Το μωρό εκείνο θα γινόταν χρόνια αργότερα γνωστό με το λογοτεχνικό ψευδώνυμοΜπέι Ντάο (το οποίο σημαίνει «Βόρειο Νησί»), θα γνώριζε την παγκόσμια φήμη και σήμερα είναι στη χώρα του όσο δημοφιλής και οΜπομπ Ντίλαν στη Δύση. Θεωρείται πλέον ο κορυφαίος ζων ποιητής της Κίνας και παραμένει, εδώ και αρκετά χρόνια, υποψήφιος για το βραβείο Νομπέλ.
Είδα ξανά το Πεκίνο δεκαπέντε χρόνια αφότου έφυγα. Η εμπειρία ήταν σοκαριστική. Η πόλη που ήξερα, η πόλη που είχα αφήσει πίσω μου, δεν υπήρχε πλέον σημειώνει ο Μπέι Ντάο.
Πρωτοσυνάντησα τον Μπέι Ντάο τον Αύγουστο του 2004 στο φεστιβάλ ποίησης στη Στρούγκα τής τότε πΓΔΜ. Τον περασμένο Νοέμβριο τον συνάντησα ξανά στο Χονγκ Κονγκ, στη Σανγκάη και στο Γιανγκτσό, στο διεθνές φεστιβάλ ποίησης InternationalPoetryNights in Hong Kong, εμπνευστής και ιδρυτής του οποίου υπήρξε.
Γνώριζα τη μυθιστορηματική του ζωή και τις περιπέτειές του με το καθεστώς. Τα δέκα χρόνια, από το 1966 (όταν ξέσπασε η Πολιτιστική Επανάσταση) μέχρι το 1976, που τα πέρασε ως εργάτης στις οικοδομές και ως σιδηρουργός. Το underground περιοδικό «Τζιντιάν» («Σήμερα») που εξέδωσε το 1978, το οποίο ανέδειξε μια γενιά από τους σημαντικότερους ποιητές της Κίνας. Την αναγκαστική του αυτοεξορία το 1989 μετά την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης των σπουδαστών στην Τιενανμέν, κατά τη διάρκεια της οποίας ο ίδιος βρισκόταν στο εξωτερικό. Με τους σπουδαστές να τυπώνουν σε αφίσες και να απαγγέλλουν το ποίημά του Ηαπάντηση (που παραθέτουμε σε μετάφραση), σαν να επρόκειτο για τον ύμνο τους ή για κάτι αντίστοιχο με το BlowingintheWind του Μπομπ Ντίλαν και το AHardDay’sNight των Μπιτλς.
Η ποίηση και η εξορία
Ο ποιητής έζησε επί πολλά χρόνια περιπλανώμενος σε έξι χώρες της Βόρειας Ευρώπης (προτού καταλήξει στις ΗΠΑ), κερδίζοντας αβέβαια τα προς το ζην, δίνοντας διαλέξεις και δημοσιεύοντας άρθρα σε εφημερίδες της Ταϊβάν, και όπως λέει στο ποίημά του Μιατοπικήπροφορά «μιλώντας κινέζικα σ’ έναν καθρέφτη», ως τη μέρα που του επιτράπηκε να επιστρέψει στη Λαϊκή Κίνα. Σήμερα είναι ξανά ο ποπ σταρ της ποίησης στη χώρα του, και τα βιβλία του πωλούνται σε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα καταλαμβάνοντας ολόκληρες γωνίες στα βιβλιοπωλεία, όπως είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω.
Αναφερόμενος στις σκληρές εμπειρίες του ως εργάτη στις οικοδομές και ως σιδηρουργού, αυτός ο σπουδαίος ποιητής και σεμνός Ασιάτης μού είπε: «Η εμπειρία της σκληρής δουλειάς και το να ζει κανείς στον πάτο της κοινωνίας με έκανε να καταλάβω καλύτερα τη ζωή, κάτι που με τα βιβλία πολύ δύσκολα το επιτυγχάνει κανείς».
Στους ποιητές που γίνονται πολύ γνωστοί όταν είναι ακόμη νέοι παρατηρείται το φαινόμενο η ποίησή τους σε ώριμη ηλικία να παραμένει θεματικά και ουσιαστικά ανεξέλικτη. Αλλά η ποίηση του Μπέι Ντάο όσο περνούσαν τα χρόνια γινόταν όλο και πιο περίπλοκη. Εν μέρει γιατί ανακάλυψε το έργο ποιητών όπως ο Πάουλ Τσέλαν, ο Σέσαρ Βαγιέχο, ο Οσιπ Μαντελστάμ, ο Λόρκα, ο Αλεϊχάντρε και ο Τράνστρεμερ. Η γλώσσα του, καθαυτή πλέον, αναγόταν στο ανώτερο πεδίο της ελευθερίας και λειτουργούσε ως υποκατάστατο της πατρίδας που είχε στερηθεί.
Ο κινέζος ποιητής με τον συντάκτη του «Βήματος» Αναστάση Βιστωνίτη
Πριν από ημέρες ο ποιητής ήρθε στην Αθήνα και παραχώρησε στο «Βήμα» την αποκλειστική συνέντευξη που ακολουθεί.
Πώς νιώσατε όταν έπειτα από πολλά χρόνια επισκεφθήκατε ξανά το Πεκίνο;
«Είδα ξανά το Πεκίνο δεκαπέντε χρόνια αφότου έφυγα. Η εμπειρία ήταν σοκαριστική. Η πόλη που ήξερα, η πόλη που είχα αφήσει πίσω μου, δεν υπήρχε πλέον. Κι αυτό ήταν η αφορμή να γράψω για το Πεκίνο, όπως το θυμόμουν, και για τα χρόνια που έζησα εκεί. Με το βιβλίο μου «Πόλη, άνοιξε την πύλη σου» είναι σαν να κάνω ανασκαφή στις αναμνήσεις μου. Δεν είναι μόνο μια επιστροφή στον τόπο όπου μεγάλωσα, αλλά και στη νεότητά μου».
Ο φίλος ποιητής Χσι Τσουάν έγραψε κάποτε πως στην Κίνα υπάρχουν πολλά οξύμωρα. Και για εμάς, λόγου χάρη, είναι εντυπωσιακό που ο Μάο, ο οποίος επισήμως θέλησε να επιβάλει τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό, προτιμούσε τρεις από τους επιφανέστερους ποιητές της δυναστείας των Τανγκ: τον Λι Πο, τον Λι Σανγκίν και τον Λι Χο. Αλλωστε τα ποιήματα που έγραψε ο ίδιος δεν έχουν καμιά σχέση με τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό.
«Είναι ένα περίπλοκο ζήτημα. Ο Μάο υπήρξε ποιητής πρώτης γραμμής και τα ποιήματά του ακολουθούν την κλασική παράδοση. Αλλά πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό. Ο Μάο στην πρόζα και στις ομιλίες του ανέπτυξε τη γλώσσα της προπαγάνδας, και αυτό επηρέασε σημαντικά την κινεζική γλώσσα στο σύνολό της. Το 1949 μέσω της γλώσσας του Μάο ιδρύθηκε η νέα Κίνα».
Κι εσείς; Η γενιά σας;
«Η δική μου γενιά στάθηκε «απέναντι». Στον λόγο του το 1942 στο Γιενάν ο Μάο διακήρυξε ότι η λογοτεχνία πρέπει να περιγράφει τη ζωή των εργατών και σε αυτούς να απευθύνεται. Επομένως, να έχει πολιτικό χαρακτήρα και να προωθεί την υπόθεση του σοσιαλισμού. Ο δικός μας δρόμος ήταν παράλληλος, αλλά για κάθε επί μέρους προτροπή του Μάο κάναμε το ακριβώς αντίθετο. Σχεδόν διαμορφώσαμε μια σχολή, χωρίς αυτό να έχει προγραμματικό χαρακτήρα. Για τούτο ίσως και την ποίησή μας τη χαρακτήρισαν «ομιχλώδη» και «σκοτεινή». Η ποίηση είναι συνδεδεμένη με τον πόνο – αυτό παρουσιάζεται εντονότερο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ας προσθέσω πως και ο υλισμός της εποχής ήταν τότε, όπως και σήμερα, μεγάλη πρόκληση για τον ποιητή. Τα χρόνια εκείνα υπήρξαν από τις πιο σκοτεινές περιόδους στην Ιστορία της σύγχρονης Κίνας».
Ας έρθουμε στο παρόν. Πώς είναι σήμερα τα πράγματα; Ποιος ο χαρακτήρας της ποίησης που γράφεται στις μέρες μας; Η απήχησή της στο κοινό;
«Η κατάσταση είναι τώρα πολύ ιδιάζουσα και για τους ποιητές και για τους αναγνώστες εξαιτίας της ανάπτυξης του Διαδικτύου. Στο Διαδίκτυο υπάρχουν πλέον πολύ περισσότερες πλατφόρμες. Είναι εύκολο να γνωστοποιήσει κανείς αυτά που γράφει, ασχέτως τού πόσοι και ποιοι θα τα διαβάσουν».
Είναι καλό αυτό; Ή μήπως η ευκολία λειτουργεί σε βάρος της ποιότητας;
«Εξαρτάται. Δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει την πραγματικότητα. Παλαιότερα είχαμε εκατοντάδες ποιητές, τώρα έχουμε εκατομμύρια. Αλλά το τι θα μείνει από αυτά που αναρτούν στο Διαδίκτυο είναι μια άλλη ιστορία».
Πόσο εύκολα οι εκδότες στην Κίνα εκδίδουν σήμερα ποιητικά βιβλία;
«Ο πληθυσμός της Κίνας είναι τεράστιος, που σημαίνει – θεωρητικά τουλάχιστον – ότι ένας ποιητής μπορεί ευκολότερα να εκδώσει τα ποιήματά του. Αλλά, παρά ταύτα, ακόμη και καθιερωμένοι ποιητές δυσκολεύονται μερικές φορές να βρουν εκδότη».
Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε και με τη μετάφραση της ποίησης;
«Από το 1983 ως το 1984 δεν μπορούσα να δημοσιεύσω τίποτε δικό μου. Ετσι, έκανα μεταφράσεις. Αυτή ήταν η απαρχή».
Πώς προέκυψε η ιδέα να ξεκινήσετε το μεγάλο διεθνές φεστιβάλ ποίησης International Poetry Nights και γιατί επιλέξατε το Χονγκ Κονγκ;
«Στην Κίνα διεξάγονται πολλά φεστιβάλ ποίησης. Ηθελα να κάνω κάτι διαφορετικό: να συμβάλω μέσω της ποίησης στον διάλογο Δύσης – Ανατολής και κυρίως: η ποίηση να λειτουργήσει σαν ένα διεθνές φόρουμ. Επέλεξα το Χονγκ Κονγκ επειδή διασφάλιζε την ελευθερία της έκφρασης και τη δυνατότητα να δημοσιεύει κανείς εκεί ό,τι γράφει, χωρίς δεσμεύσεις. Είμαι ευτυχής που οι εκδηλώσεις του έχουν τώρα επεκταθεί και στη Λαϊκή Κίνα. Δεν ήταν ούτε απλό ούτε εύκολο. Μου πήρε δέκα χρόνια για να υλοποιήσω την ιδέα».
Επιτρέψτε μου να πάμε λίγο και στα δικά μας: τι γνωρίζετε από τη σύγχρονη ελληνική ποίηση;
«Ξέρω τον Ρίτσο και τον Σεφέρη. Ποιήματά τους έχουν μεταφραστεί στα κινεζικά, αν δεν με απατά η μνήμη μου. Τους γνωρίζω όμως κι από τις αγγλικές, τις γαλλικές και τις ισπανικές μεταφράσεις».
Και τον Καβάφη;
«Μέχρι πρόσφατα σχετικά το σύνολο του έργου του ήταν άγνωστο στην Κίνα. Μόνο το 2014, όταν εκδόθηκαν τα «Απαντά» του, σχηματίσαμε πλήρη εικόνα. Γνωρίζαμε μερικά ποιήματα μόνο, που είχαν δημοσιευτεί πριν από αρκετά χρόνια σε δύο περιοδικά».
Ποια είναι η γνώμη σας για την ποίησή του;
«Τον ξαναδιάβασα τώρα που βρέθηκα στην Ελλάδα. Αυτό που κατάλαβα το ορίζουν, για εμένα, δύο λέξεις: χώρος και χρόνος».
Στον πρόλογο της εκλογής των ποιημάτων του «Το ρόδο του χρόνου» ο Μπέι Ντάο καταλήγει ως εξής: «Κάποτε, σε ένα από τα παλαιότερα ποιήματά μου έγραψα τους παρακάτω στίχους: «η ελευθερία δεν είναι παρά η απόσταση/ανάμεσα στον κυνηγό και τον κυνηγημένο». Είναι επίσης η δυσκολία να γράψεις ποίηση. Οταν κυνηγάς την ποίηση καταλήγεις να σε κυνηγά η ποίηση. Υπό αυτή την έννοια, είσαι και κυνηγός και κυνηγημένος, αλλά η ποίηση είναι η απόσταση, όπως και η ελευθερία».
Τιενανμέν, 1976 και 1989
Το ποίημα που παρουσιάζουμε εδώ περιλαμβάνεται στη συλλογή Ο υπνοβάτης του Αυγούστου (1972 – 1986). Ο Μπέι Ντάο το έγραψε το 1976 μετά τις διαδηλώσεις στην πλατεία Τιενανμέν, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν την ίδια χρονιά, όταν πέθανε ο Τσου Εν λάι. Στη διάρκεια των διαδηλώσεων το 1989 απαγγελλόταν συνεχώς από τους σπουδαστές. Παραμένει το πιο διάσημο ποίημά του.
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Το ξεθεμέλιωμα είναι ο κώδικας των θεμελίων,
Η ευγένεια ο επιτάφιος του ευγενούς.
Δείτε πώς σκεπάζουν τον επίχρυσο ουρανό
Οι μπερδεμένες σκιές των πεθαμένων.
Η Εποχή των Παγετώνων έχει πια περάσει,
Γιατί είναι πάγος παντού;
Το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος έχει ανακαλυφθεί,
Γιατί χίλια πανιά ανταγωνίζονται για τη Νεκρή Θάλασσα;
Ηρθα σ’ αυτόν τον κόσμο
Φέρνοντας μόνο χαρτί, σχοινί, μια σκιά,
Να κηρύξω πριν από την κρίση
Τη φωνή που έχει κριθεί:
Ασε με κόσμε να σου πω:
Εγώ – δεν – πιστεύω!
Αν χίλιες προκλήσεις βρίσκονται κάτω από τα πόδια σου
Μέτρα και τη δική μου σαν χιλιοστή πρώτη.
Δεν πιστεύω πως ο ουρανός είναι γαλανός.
Δεν πιστεύω στην ηχώ του κεραυνού.
Δεν πιστεύω πως είναι ψεύτικα τα όνειρα.
Δεν πιστεύω πως για τον θάνατο εκδίκηση δεν υπάρχει.
Αν της θάλασσας ο προορισμός είναι να πλημμυρίσει τα χαντάκια
Αφήστε όλο το υφάλμυρο νερό να χυθεί στην καρδιά μου.
Αν ο προορισμός της γης είναι να ανυψωθεί
Αφήστε την ανθρωπότητα να διαλέξει μια κορυφή, για να ξαναϋπάρξει.
#/media/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Pur_12_aracne.jpg){kind=link}