Γκολιάρδοι, περιπλανώμενοι επαναστάτες ποιητές της μεσαιωνικής Ευρώπης

http://www.faena.com/aleph/articles/goliards-marvelous-and-terrible-vagabond-poets/

Η στενή σχέση ανάμεσα στην ποίηση και την εξέγερση πηγαίνει πίσω στο παρελθόν (πιθανώς, αυτό οφείλεται στην αδιαμφισβήτητη ικανότητα της συγκεκριμένης μορφής της τέχνης να επικοινωνεί  ισχυρές, θαρραλέες ιδέες). Από τις Σάτιρες των Λατίνων μέχρι τους Γάλλους συμβολιστές ποιητές, η εναντίωση στο καθεστώς ανέκαθεν γεννούσε μια υπαινικτική, γοητευτική ποίηση. Αυτή είναι η περίπτωση των γκολιάρδων,  νεαρών κληρικών και φοιτητών πανεπιστημίων που περιπλανιόνταν στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Ήταν ποιητές που ζούσαν έκφυλη ζωή (ή, ίσως, ήταν απλά ελεύθεροι). Πήραν, μέσω της τέχνης τους, θέσεις σχετικά με τη φυσική αγάπη, την γήινη απόλαυση και τις διεφθαρμένες πολιτικές της εποχής τους. Έτσι, έγιναν ίσως οι πιο γοητευτικοί επαναστάτες του ευρωπαϊκού μεσαίωνα.

Κατά τη διάρκεια του 12 ου και 13 ου αιώνα, μεγάλα πανεπιστήμια της Ευρώπης γεννήθηκαν , με στενούς δεσμούς όμως με τα διάφορα θρησκευτικά τάγματα της εποχής. Σε αυτό το πλαίσιο, οι γκολιάρδοι εμφανίστηκαν, ως νεαροί φοιτητές και ιερείς (αν και υστερούσαν σε πραγματική θρησκευτική κλίση), και χρησιμοποίησαν την παιδεία και τον πολιτισμό τους για τη συγγραφή ποίησης, σχεδόν πάντα στα Λατινικά. Η ποίησή τους εξυμνούσε ό, τι θεωρούνταν τότε "γήινες απολαύσεις", πρακτικές μακριά από την ευσεβή ζωή που θεωρούνταν υποδειγματική για την εποχή τους.

Σε μερικές περιπτώσεις, οι ποιητές ήταν οι νεότεροι αδελφοί  πλούσιων οικογενειών, οι οποίες, κατά τη συνήθεια, κληροδοτούσαν τον πλούτο και την περιουσία τους μόνο στους μεγαλύτερους αδελφούς, δηλαδή στους πρωτότοκους. Οι εξεγερμένοι γκολιάρδοι ταξίδευαν στις πόλεις της Ευρώπης, τραγουδώντας ποιήματα ως μέσο επιβίωσης. Και παρά την εγγύτητά τους στη θρησκευτική ζωή, αφιερώθηκαν στην απόλαυση του ποτού, της φύσης, του σεξ και στην καλλιέργεια της σοβαρής αλλά χιουμοριστικής κριτικής των αυξανόμενων αντιφάσεων τόσο της Εκκλησίας όσο και των μεσαιωνικών κρατών που είχαν γεννηθεί  .

Ένα από τα πιο όμορφα και γνωστά παραδείγματα γκολιαρδικής ποίησης είναι η Carmina Burana , η οποία μπορεί να μεταφραστεί ως "Τραγούδια από το Beuern". Το έργο είναι μια σειρά από λυρικά κομμάτια που βρέθηκαν στο Benediktbeuern της Βενεδικτίνικης μονής, στη Βαυαρία της Γερμανίας. Η συλλογή περιλαμβάνει περίπου 300 ποιήματα γραμμένα ως επί το πλείστον στα Λατινικά, αν και μερικά είναι στην παλαιά γαλλική, προβηγκιανή και μέση γερμανική. Αρκετά από αυτά συνοδεύονταν από μουσικά θέσματα. Το χειρόγραφο ανακαλύφθηκε στις αρχές του 19 ου αιώνα, και 24 από τα ποιήματα  μελοποιήθηκαν το 1936 από τον Γερμανό, Καρλ Ορφ. Τα  συμφωνικά κομμάτια που προέκυψαν είναι γνωστά και σήμερα, ως η Carmina Burana .

Η φιγούρα του γκολιάρδου είναι τόσο ελκυστική, γιατί υπενθυμίζει, την αρχέτυπη εικόνα του Προμηθέα, του αγαπημένου Τιτάνα, που προκάλεσε τους θεούς  δίνοντας τη φωτιά στην ανθρωπότητα. Ο όρος θα μπορούσε επίσης να μας υπενθυμίσει τους περιπλανώμενους από τους σκανδιναβικούς και αγγλοσαξονικούς κόσμους: ταξιδιώτες και τυχοδιώκτες που χρησιμοποίησαν τη σοφία τους για να δημιουργήσουν και να αμφισβητήσουν τους νόμους των τόπων που κατοικούσαν. Η ζωή που πιστεύεται ότι έζησαν οι μεσαιωνικοί γκολιάρδοι μπορεί εύκολα να εξιδανικευτεί, αλλά πέρα ​​από αυτή την εξιδανίκευση, το έργο τους στην καταδίκη της διαφθοράς και στην υπεράσπιση της ομορφιάς των «κοσμικών ευχαριστιών» μέσω της ποίησης και της μουσικής δεν μπορεί παρά να τους μετατρέψει σε ξεχωριστούς και ξεχασμένους ήρωες.