Ανάμεσα στον Δον Κιχώτη και τον Άμλετ

fosonline.gr

Ο γνωστός μας Τουργκένιεφ στο πλαίσιο μιας διάλεξής του το 1860, υποστήριξε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι οι ανθρώπινοι χαρακτήρες κινούνται ανάμεσα στον Δον Κιχώτη και τον Άμλετ.

Αν αποδεχτεί κανείς το αξίωμα αυτό, θα πρέπει ταυτόχρονα να αποφασίσει τι από τα δύο είναι ο ίδιος. 
Παρορμητικός και ονειροπόλος, ρομαντικός και αφελής όπως ο δον Κιχώτης ή ευφυής, καταρτισμένος, ρεαλιστής αλλά και αθεράπευτα σκεπτικιστής σαν τον σαιξπηρικό Άμλετ. Η διάκριση δεν είναι άνευ σημασίας, αφού ο ίδιος άνθρωπος παλινωδεί συχνά μεταξύ της διαρκούς καχυποψίας και της καλοπροαίρετης προσφοράς.

Όσο εύκολο είναι να ζήσει κανείς ονειροπολώντας μέσα στην ελαφρότητα και στην καλοπιστία, όσο εύκολο είναι να οικοδομήσει αυθαίρετα όνειρα και ιδανικά, βλέποντάς τα συχνά να καταρρέουν σαν χάρτινοι πύργοι, τόσο δύσκολο είναι να εμπιστευτεί την εποπτική διάνοια του Άμλετ, να αρχίσει να αμφιβάλει για όλα ώσπου να φτάσει να αμφιβάλει για τον ίδιο του τον εαυτό.

Η καχυποψία και η επιφυλακτικότητα μας προφυλάσσουν από κακοτοπιές ωστόσο είναι δύσκολο να ζει κανείς στον αιώνιο δισταγμό και στην άρνηση της δράσης. Από την άλλη ο υπερφίαλος αλτρουισμός και η αφελής εκδοχή του κόσμου σε βάζει σε μπελάδες.

Το δίλημμα Δον Κιχώτης ή Άμλετ είναι περίπου το ίδιο με το «Να ζει κανείς ή να μην ζει».