Στις παλιές αγροτικές κοινωνίες αιτία συχνών διενέξεων, τριβών και δικαστικών κρίσεων ήταν οι αγροζημίες και εν γένει η κάθε είδους ζημία και φθορά σε ζώα σε γεννήματα κ.τ.λ.
Η παρακάτω ρίμα αφορά στον τραυματισμό ενός θηλυκού γαϊδάρου από άλλο αρσενικό.
Εκείνες τις εποχές ο γάϊδαρος ήταν ο αχώριστος σύντροφος της Ελληνικής αγροτικής οικογένειας.
Η προσφορά του στην αγροτική οικονομία είναι ανυπολόγιστη.
Πρώτα πρώτα χρησιμοποιήθηκε σαν μεταφορικό μέσον στην εργασία, στο σχολείο για τους μαθητές, στα πανηγύρια, στις χαρές και τις λύπες, στις συναναστροφές.
Κουβάλησε εμπορεύματα, γραμματόπηρες (ταχυδρομικούς σάκους) ελιές, αγροτικά προϊόντα, οικοδομικά υλικά για να γίνουν οι δρόμοι, οι ναοί, τα σχολεία, τα γεφύρια, τα κάστρα κ.τ.λ., μας βόηθησε στο όργωμα και στο αλώνισμα, στα παλιά λιτριβιδεία γύριζε την πέτρα, στα πηγάδια γύριζε το μάγγανο, τι να πρωτοθυμηθεί κανείς.
Μέχρι το γάλα του χρησιμοποιούσαν τα παλιά χρόνια σαν πολύτιμο φάρμακο για τον κοκίτη και το έδιναν και στα μωρά που πέθαινε η μητέρα τους, λόγω της μεγάλης θρεπτικής αξίας του.
Στην αρχαιότητα οι άνθρωποι αγαπούσαν πολύ το γάιδαρο και το θεωρούσαν ζώο ιερό. Πίστευαν ότι, όταν κάποιος γάιδαρος γκάριζε πριν τη μάχη, ήταν καλό σημάδι και οι θεοί τους προειδοποιούσαν για τη νίκη.
Κάποτε λοιπόν ο Φωκίωνας ετοιμαζόταν να επιτεθεί στους Μακεδόνες του Φιλίππου με σχετικά λίγους στρατιώτες. Επειδή δεν ήταν βέβαιος για τη νίκη, αποφάσισε να αναβάλει, μέχρι να έρθει βοήθεια από την Αθήνα. Πάνω στην ώρα που ήταν έτοιμος να διατάξει υποχώρηση των στρατιωτών του, άκουσε το γκάρισμα ενός γαϊδάρου. Έξαλλος από ενθουσιασμό ο Φωκίωνας φώναξε «Κατά φωνή κι ο γάιδαρος!» και διέταξε αμέσως να αρχίσει η επίθεση.
Ο Φωκίωνας νίκησε και από τότε έμεινε στην ιστορία η φράση.
Έτσι ο τραυματισμός ενός γαϊδάρου δημιουργούσε μεγάλο πρόβλημα στο αφεντικό του, γι αυτό και με μεγάλη δυσκολία τον δάνειζαν στο γείτονα για να κάνει τις δουλειές του.
Ήτανε μπρε εξ αμαρτιώς τούτο που μ’ηύρε πάλι!
Θωρείς τη βασταγίνα μου; Είναι σε μαύρο χάλι!
Διάκατη οψές απροσαργά στην αποκαλαμία
Μα ‘κείνο μπρέπει λύθηκε ο βασταγός του Λία.
Πως είναι δα θεόλελος το ξέρει όλη η Χώρα
Και μού ‘καμε το χτήμα μου και δε στυλώνει τώρα.
Ήρθε μου ματοτράχηλη και καταδαγκαμένη
‘πο τον ακούτη ως την ορά την έχει φαγωμένη.
Διάκα στο Λία κι είπα του «ανε ν τυχό ψοφήσει
Ή άλλο χτήμα θα μου βρείς, αλλιώς θα πάω στην κρίση»
Και ίντα μ’ αποκρίθηκε ανε θαρρείς κουνιάδε;
«Τ΄αρσενικά είν’ αρσενικά και δε χωρεί διασάκι
Τα θηλυκά μπρουλιάζονται κι ας τα φυλά’ όποιος τα ‘χει!»
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Ξαμαρτιώς (εξ αμαρτιών)=το κακό που βρίσκει κάποιον από κάποιο κρίμα
Βασταγίνα=γαϊδάρα
Διάκατη=διάβηκε, πήγε
Αποκαλαμία=το θερισμένο χωράφι
Μα κείνο μπρέπει=φαίνεται πως
Ματοτράχηλη=τραυματισμένη στο λαιμό
Ακούτης=το ινιακόν οστούν του κρανίου
Διάκα=πήγα
Διασάκι=περιορισμός
Μπρουλιάζω=δένω, περιορίζω
Πηγή: Εφημερίδα ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ {Φεβ. 2014}-Ελένη Χάρου- Κορωναίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου